Naar de content
Faces of Science
Faces of Science

Het beladen verhaal achter jouw vakantievlucht

Waarom bagage-afhandelaars op Schiphol staken

Nationaal Archief, CC0

Eén van de drukste dagen van het jaar op Schiphol. De bagage-afhandelaars van KLM voeren actie. Met als gevolg veel ophef. Maar wat als we even uit de waan van dag stappen, vraagt historicus Rosa Kösters zich af?

‘Wie haalt het in zijn hoofd om bij het begin van de meivakantie te staken?’ Journalisten citeren ontevreden en gestreste reizigers. De voorzitter van de Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen spreekt over een een onacceptabele chaos. Op Twitter en Instagram uitten anderen juist hun steun. Het is zaterdag 23 april 2022 en de bagage-afhandelaars van KLM staken. Misschien stond je zelf ook wel met je koffer op Schiphol en snapte je niet precies wat er aan de hand was.

Deze veelbesproken actie vertoont opvallende overeenkomsten met een gebeurtenis begin oktober 1988. Ook toen was er een wilde staking op Schiphol van bagage-afhandelaars van KLM. De problemen zijn dus niet nieuw. En dat reizigers getroffen worden ook niet. Sterker nog, omstanders zoals jij spelen een belangrijke rol. Om te laten hoe dat zit gaat deze reis niet naar je vakantiebestemming, maar terug in de tijd.

Arbeidsomstandigheden al lang slecht

De stakingen in 1988 en 2022 hadden vrijwel exact dezelfde aanleiding. Zowel toen als nu ging het de medewerkers om een te hoge werkdruk en te laag loon. In 2022 is het brutosalaris nog steeds slechts 11,72 per uur, iets meer dan het minimumloon. De topman van Air France-KLM kreeg recent nog een miljoenenbonus. Dat wringt, want ondertussen doet het bagagepersoneel fysiek zwaar en ongezond werk in weer en wind voor weinig loon. En dat is dus niet voor het eerst.

Staking 1988, wagentjes met bagage

 Nationaal Archief, CC0

Maar structurele verbeteringen realiseren, gebeurt niet. Integendeel, volgens een medewerker die al 33 jaar meedraait, is de druk alleen maar toegenomen. Het aantal vluchten is sterk gegroeid, uitzonderingen door de coronapandemie daargelaten. Het waren niet voor niets destijds nog 80 bagage-afhandelaars in de dagploeg die staakten, ten opzichte van de 150 nu.

Reizigers, collega’s en journalisten

Hoewel een staking in de kern een conflict is tussen werknemer en werkgever, kent deze altijd omstanders, mensen die, gewild of ongewild, bij de actie betrokken raken. Zo zijn er in het geval van KLM de passagiers. De reizigers gingen in 1988 zelf de koffers naar het vliegtuig dragen. Nu ondenkbaar vanwege de strengere veiligheidsmaatregelen, maar een vakantieganger liet wel weten dat hij bij gebrek aan informatie uiteindelijk zelf maar op de bagageband was geklommen – een beetje alsof hij nu zijn verloren koffer was. Op sociale media circuleerde ondertussen een foto van een KLM-piloot die bagage zijn vliegtuig inlaadde.

Mensen staken om druk uit te oefenen op hun werkgever, als zachte middelen niet meer helpen. Ze hebben daar recht op. Als dienstverleners staken, zoals het KLM-bagagepersoneel, dan heeft ‘het publiek’ daar last van. Hier geldt namelijk: als de staker zijn of haar punt wil maken, treft deze altijd ook diegene ‘die de dienst afneemt’. Ga je als reiziger zelf je spullen naar het vliegtuig dragen, dan werk je de actie tegen. Voor collega’s als de piloot met zijn zelfgedragen koffer is dat niet anders. Degenen die de actie bedoeld of onbedoeld bemoeilijken, werden in de negentiende eeuw al ‘stakingsbrekers’ of ‘onderkruipers’ genoemd.

Staking 1988, passagiers en bemanning lossen vliegtuig.

 Nationaal Archief, CC0

Tot slot hebben journalisten als omstander ook een belangrijke rol. Wie laten zij aan het woord in hun berichten? De stakers of de werkgevers? De reizigers die de actie steunen of die boos zijn? Dat heeft veel invloed op het beeld dat van de actie ontstaat en de steun die de stakers ervaren (of niet). Een journalist die vooral aandacht heeft voor boze quotes van klanten, of in dit geval: kwade reizigers, helpt de werkgever. Idem dito voor wie in beeld is; de foto’s zijn net zo bepalend. Denk dus na over wat je doet, schrijft, of in beeld brengt en welk verhaal je deelt via sociale media. En kijk kritisch naar wat je leest en ziet. Want achter hoe jouw rugzak op je zonnige vakantiebestemming aankomt, zit een heel beladen verhaal.

ReactiesReageer