In Hadestown komt de Griekse onderwereld van Hades en Persephone in een musical tot leven. Naast het oude verhaal is er ook ruimte voor een modern probleem: klimaatverandering.
Hervertellingen van de Griekse mythologie duiken de laatste tijd overal op. Op BookTok komen de romans van Madeline Miller voorbij, zoals Song of Achilles en Circe, naast de populaire boekenreeks Percy Jackson van Rick Riordan, over de hedendaagse zoon van een oude god. Wie houdt van videogames heeft vast weleens geprobeerd uit de onderwereld te ontsnappen in Hades, en voor de televisieliefhebber bracht Netflix vorig jaar KAOS uit, een duistere komedie over de Griekse goden.
Inmiddels is de aantrekkingskracht van de mythologie ook doorgedrongen tot de wereld van de musicals. Hadestown, een musical over Hades, Persephone, Orpheus en Eurydice, is deze zomer te zien in Koninklijk Theater Carré. Het verhaal draait om de jonge geliefden Orpheus en Eurydice, die onder toezicht van hun beschermheer Hermes proberen om honger en kou buiten de deur te houden in een onherbergzame wereld. Hermes, de Griekse god van de reizigers, die het hele verhaal omlijst met zang, schetst de ellende van hun wereld: “it was the road to Hell, it was hard times.”
Hadestown
Bezitterige Hades
Gaandeweg wordt duidelijk wat er mis is met deze wereld. Net zoals in veel andere versies van de Griekse mythologie worden de vier seizoenen hier gestuurd door Persephone. Volgens een eeuwenoude overeenkomst brengt zij de helft van het jaar door in de Onderwereld met haar echtgenoot Hades: de herfst en de winter. De andere helft van het jaar begeeft ze zich onder de levenden, en haar aanwezigheid op aarde zorgt voor de bloei en zonneschijn die we kennen als de lente en de zomer. Maar door de jaren heen is Hades steeds bezitteriger geworden, en laat hij Persephone steeds korter naar de aarde afreizen. Daarom, en vanwege alle vervuiling die Hades en zijn Onderwereld uitstoten, is het klimaat nu in de war.
Ondertussen werkt Orpheus, die talent heeft voor musiceren en zingen, aan een lied om de seizoenen weer in balans te brengen en zo het ecosysteem waarin ze leven te herstellen: “a song so beautiful, it brings the world back into tune”. Want Eurydice legt hun probleem bondig uit: “weather ain’t the way it was before” zingt ze. “ain’t no spring or fall at all anymore. It’s either blazing hot or freezing cold, any way the wind blows.”
Persephone
Het lied waar Orpheus, geïnspireerd door zijn eigen liefde voor Eurydice, aan werkt, vertelt het oude liefdesverhaal van Hades en Persephone, en moet hen helpen herinneren aan de balans die er vroeger was in hun relatie en in de natuur.
Zo gebruikt Hadestown een aaneenschakeling van eeuwenoude mythes om een modern probleem aan te kaarten: klimaatverandering, en de rol van een kleine groep zeer machtige mensen – of in dit geval goden, zoals Hades – in het verwoesten van de leefomgeving, waar vervolgens kwetsbare mensen – zoals Orpheus en Eurydice – onder lijden.
Reis naar de onderwereld
Als klap op de vuurpijl brengen alle ontberingen op aarde Eurydice er uiteindelijk toe om af te reizen naar de Onderwereld, omdat Hades haar een bestaan belooft zonder honger en kou. Natuurlijk reist Orpheus vervolgens achter haar aan, in een poging haar te redden. Als je een beetje bekend bent met de Griekse mythologie weet je al hoe dat af zal lopen: tragisch.
Claudia de Breij speelt Hermes
En dat is ook precies de kracht van Hadestown: wie een verhaal hervertelt dat duizenden jaren oud is, moet er rekening mee houden dat het publiek de afloop al kent. Maar de afloop is niet het belangrijkste, want na het tragische slot van het liefdesverhaal van Orpheus en Eurydice, aan het einde van het stuk, maken alle acteurs en muzikanten aanstalten om de musical opnieuw op te voeren. Hermes zingt:
And still begin to sing it again
As if it might turn out this time
In Carré wordt de rol van Hermes vertolkt door Claudia de Breij, die in een interview uitlegt: “Hadestown geeft het publiek het gevoel mee dat het nut heeft om te proberen de wereld te veranderen.” Tragisch falen, zo stelt Hadestown, is onlosmakelijk verbonden met strijden voor waar je in gelooft.
Mythologische hervertelling
Hadestown is een spectaculaire voorstelling. Bovendien onderstreept de musical twee belangrijke eigenschappen van de mythologische hervertelling. Hervertellingen bevatten actuele onderwerpen, zoals klimaatverandering, die makers op een verrassende manier in beeld brengen: Hadestown benadrukt de structurele aspecten van de klimaatproblematiek. De musical gebruikt de mythische machteloosheid van kwetsbare mensen ten opzichte van onsterfelijke goden om te laten zien dat klimaatproblemen geworteld zijn in economische en sociale ongelijkheid tussen sociale groepen in het echt.
Ten tweede illustreert Hadestown het belang van ‘her-‘ in de hervertelling. De politieke, maar ook emotionele en creatieve kracht van zulke verhalen zit in hun herhaling. Door aan het einde van het stuk aanstalten te maken om opnieuw te beginnen, laat Hadestown zien dat elke hervertelling een nieuwe kans biedt om de wereld een stukje beter te maken.