Zes vragen over de bijwerkingen van coronavaccins

1. Welke bijwerkingen kan ik verwachten van een coronavaccin? ↑

“Alle vaccins geven kortdurende bijwerkingen waardoor je je één of twee dagen grieperig kan voelen. Je krijgt bijvoorbeeld last van hoofdpijn, spierpijn en koorts. Dat komt omdat het vaccin het afweersysteem activeert, het is een reactie van het lichaam op het toedienen van het vaccin. Maar ook als je deze bijwerkingen niet hebt gevoeld, werkt het vaccin nog steeds. Sommige mensen hebben er gewoon meer last van dan anderen. We hebben gezien dat de vaccins van Janssen en AstraZeneca (zogenaamde vectorvaccins) in hele zeldzame gevallen heftigere bijwerkingen kunnen veroorzaken. In principe geeft een vaccin een instructie aan het immuunsysteem, maar soms raakt het immuunsysteem in de war. Bij de vectorvaccins reageert het lichaam dan op de eigen bloedplaatjes: die gaan samenklonteren waardoor er trombose kan ontstaan. Ook na vaccinatie met een mRNA-vaccin kan een zeldzame bijwerking voorkomen. Sommige jonge mensen ontwikkelen een ontsteking van de hartspier, maar deze gaat meestal vanzelf over. “

2. Is er een verschil in bijwerkingen tussen verschillende leeftijdsgroepen en man/vrouw? ↑

“We zien geen verschil tussen de bijwerkingen van kinderen en volwassenen. Bij ouderen merken we dat er minder kans is op bijwerkingen. Dit is logisch, want alles in je lichaam wordt minder naarmate je ouder wordt. Omdat het afweersysteem minder goed werkt, betekent dat dat er minder bijwerkingen optreden. We zien ook een verschil tussen bijwerkingen bij mannen en vrouwen. Dat heeft twee redenen. Ten eerste zijn vrouwen geneigd om de bijwerkingen eerder te melden, mannen doen dat toch minder. En ten tweede weten we dat vrouwen een sterkere afweer hebben, dus hun afweersysteem reageert heftiger op het vaccin.”

3. Hebben de vaccins invloed op de vruchtbaarheid? ↑

“Nee. We weten wel waar deze geruchten vandaan komen: er is door een ex-topman van Pfizer gezegd dat het vaccin lijkt op een eiwit dat in de placenta zit. Maar er is uitgebreid onderzoek naar gedaan en het afweersysteem ziet duidelijk het verschil tussen het coronavaccin en het eiwit dat in de placenta voorkomt. Ook vrouwen die al zwanger zijn, hoeven zich geen zorgen te maken over het krijgen van het vaccin. Er zijn honderdduizenden zwangere vrouwen in de Verenigde Staten gevaccineerd en er zijn geen problemen ontstaan.”

4. Kunnen bijwerkingen klachten op lange termijn veroorzaken? ↑

“We kunnen helaas niet in de toekomst kijken, maar dat is heel onwaarschijnlijk. Een vaccin werkt echt anders dan andere medicijnen. Het geeft een instructie aan het afweersysteem, maar wordt vrijwel direct daarna helemaal afgebroken. In de zeldzame gevallen dat er een auto-immuunreactie optreedt, kan dat wel schade opleveren waar je je hele leven last van hebt. Maar ook deze reactie treedt al vlak na de vaccinatie op. Er is nog nooit een vaccin geweest waarbij er na vijf jaar opeens nog bijwerkingen optraden. Dat zou ook raar zijn, want het vaccin zelf is dan al vijf jaar niet meer aanwezig in het lichaam. Het is dus heel onwaarschijnlijk dat er klachten op lange termijn ontstaan.”

5. Krijgen mensen die veel last hadden van corona ook meer bijwerkingen van het vaccin? ↑

“Daar lijkt het wel op. Na de eerste prik wordt het afweersysteem aangezet, na de tweede prik wordt het afweersysteem nog eens extra gestimuleerd. Hierdoor kan het lichaam extra heftig reageren op het moment dat het in aanraking komt met het virus. Als je al corona hebt gehad, is je afweersysteem al geactiveerd. Op het moment dat je het vaccin krijgt, zorgt de eerste prik al voor die extra boost. Mensen die corona hebben gehad, ervaren dan een sterkere reactie van hun afweersysteem. Maar ook deze bijwerkingen bestaan uit griepachtige reacties: hoofdpijn, spierpijn, koorts en vermoeidheid.”

6. Ervaren mensen bij mRNA-vaccins meer bijwerkingen bij de eerste of de tweede prik?↑

“Bij de eerste prik hebben de meeste mensen weinig last van bijwerkingen, ze hebben misschien wel last van de plek van injectie. Na de tweede prik voelen mensen zich vaker een tijdje niet zo lekker. Dit kan natuurlijk verschillen, er zijn ook mensen die het juist andersom hebben. Maar over het algemeen zien we dat mensen meer bijwerkingen ervaren na de tweede prik. Je kan je één of twee dagen niet lekker voelen, maar gelukkig is het vaak met een paracetamolletje al op te lossen!”