Wormeiwit remt astma bij muizen

In de tropen, waar infecties met parasitaire wormen nog regelmatig voorkomen, zijn bijna geen mensen met astma of andere allergieën. Wormen moeten in de menselijke darm zien te overleven en willen daarbij niet opvallen. Daarom produceren de parasieten eiwitten die de afweerreactie van de gastheer reguleren. Door het afweersysteem naar beneden bij te stellen, kunnen de wormen ongestoord hun gang gaan. Zo’n afweersysteem op een laag pitje heeft als voordeel dat het ook niet sterk reageert op allergenen uit de omgeving. Vandaar dus dat patiënten met een worminfectie niet zo snel last krijgen van een allergie.

Individuele eiwitten

De Australische immunoloog Severine Navarro wilde graag weten of wormeiwitten ook iets kunnen betekenen voor mensen die al een allergie hebben. “We wisten uit eerdere studies dat wormen het afweersysteem reguleren door de eiwitten die ze afgeven. We hebben in proefdieren laten zien dat dit mengsel van eiwitten beschermt tegen verschillende immunologische ziekten, zoals chronische darmontsteking (inflammatory bowel disease of IBD) en astma. Wat we nu hebben gedaan is de individuele eiwitten uit het mengsel isoleren. Zo ontdekten we dat anti-inflammatory proteins (AIP’s) een belangrijke rol spelen bij die bescherming”, vertelt ze aan Science Translational Medicine.

Van verschillende AIP’s werd een recombinante (kunstmatige) vorm gemaakt. Het stukje DNA dat codeert voor dat eiwit wordt dan ingebracht in een ander organisme, meestal een bacterie. Zo’n bacterie is makkelijk te kweken en kan op die manier het eiwit van interesse in grote hoeveelheden produceren. Navarro testte de verschillende recombinante AIP’s in muizen met astmatische klachten. Uit die test bleek dat AIP-2 de beste bescherming bood.

Menselijke cellen

AIP-2 remt ontsteking in de luchtwegen van muizen met astmatische klachten. Dit komt met name doordat het eiwit de activatie van bepaalde afweercellen (dendritische cellen en T-cellen) beperkt. Wat er eigenlijk gebeurt is dat de cellen van het afweersysteem weer worden afgesteld op ‘ontstekingsremmend’ in plaats van ‘ontstekingsstimulerend’.

Navarro: “We hebben hiermee voor het eerst laten zien dat een individueel eiwit uit parasitaire wormen kan beschermen tegen astma in muizen. Bovendien is het eiwit ook actief in combinatie met menselijke cellen. T-cellen, afkomstig van astmatische patiënten die allergisch zijn voor huisstofmijt, reageren bijvoorbeeld minder sterk op allergenen in aanwezigheid van AIP-2.”

Eiwit in een pil

Dit maakt AIP-2 wellicht bruikbaar als medicijn bij allergieën of auto-immuunziekten, ziekten waarbij het afweersysteem de cellen van het eigen lichaam aanvalt. Patiënten infecteren met parasitaire wormen in de hoop dat hun allergische klachten afnemen is natuurlijk geen bruikbare strategie. Nu bekend is welke eiwitten uit het wormenmengsel voor bescherming zorgen, kan deze optie wel verder ontwikkeld worden. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om een pil te maken met AIP-2 als werkzaam bestanddeel.