Naar de content

Wolf begrijpt oorzaak en gevolg van nature, hond niet

Wikimedia Commons, Maris Hindrikson et al (PLoS ONE) via CC BY 3.0

Wanneer wolven naar voedsel zoeken leggen ze verbanden tussen gebeurtenissen. Ze gaan bijvoorbeeld af op het geluid van een hert. Honden doen dit niet. Dit verschil is waarschijnlijk het gevolg van de domesticatie van honden.

22 september 2017

Honden zijn slimme dieren. Ze zijn in staat om de communicatie van mensen gedeeltelijk te begrijpen en daarnaar te handelen. Zo kunnen ze bijvoorbeeld reageren op hun naam en voeren ze gesproken opdrachten uit. Dit komt door domesticatie, een speciale omstandigheid waarbij dieren zijn geselecteerd op eigenschappen (zoals tamheid) om te kunnen samenleven met mensen. Maar zijn honden alleen maar slimmer geworden van domesticatie, of hebben ze juist ook bepaalde verstandelijke vermogens verloren? NEMO Kennislink sprak hierover met biologe Michelle Lampe.

Zo’n veertig kilometer verwijderd van Wenen, middenin het Oostenrijkse natuurreservaat Ernstbrunn, ligt het Wolf Science Center. Hier doet men onder andere onderzoek maar de historische relatie tussen de mens, de hond en zijn wilde achterneef, de wolf. “In het Wolf Science Center worden honden en wolven op een zo natuurlijk mogelijke manier gehouden”, vertelt Lampe. “Ze leven in roedels en er is beperkt contact met mensen. Wel volgen de dieren een trainingsschema. Daarmee worden ze gesocialiseerd zodat onderzoekers wetenschappelijke tests met ze kunnen doen.” Lampe onderzoekt welke effecten domesticatie heeft gehad op honden.

Verstopt voedsel

Voor haar onderzoek onderwierp Lampe twaalf wolven en veertien honden in het onderzoekscentrum aan een drietal tests. Bij iedere test zat de biologe achter een tafel met aan beide zijden een bidon. In één van de bidons zat voedsel verstopt, de ander was leeg. Via aanwijzingen moesten de honden en wolven er achter zien te komen welke bidon gevuld was met voedsel.

Proefopstelling tijdens het onderzoek van Michelle Lampe. Michelle Lampe zat achter een tafel met naast haar aan elke zijde een object (groene bidon), waarbij er in de een voedsel verborgen zat en in de ander niets. Tussen de tafel en de wolf (of hond) stond een hek.

Felicity Robinson (Wolf Science Center), Scientific Reports via CC BY 4.0

Verbanden leggen

Tijdens de eerste test gaf Lampe communicatieve aanwijzingen. Door oogcontact, wijzen en knikken probeerde ze de dieren duidelijk te maken waar het voedsel lag. Tijdens de tweede test gebruikte ze aanwijzingen via gedrag. Zonder contact te maken met de dieren gaf ze met een reikbeweging aan in welke bidon het voedsel te vinden was. Tijdens de derde test maakte Lampe gebruik van causale aanwijzingen. Ze verstopte zichzelf onder de tafel en de dieren moesten aan de hand van kenmerken van de bidons (bijvoorbeeld ‘maakt geluid bij schudden’) beredeneren waar het voedsel was verborgen.

De biologe herhaalde haar experiment met twaalf honden die in een huiselijke omgeving leefden. Vervolgens vergeleek ze de drie onderzochte groepen met elkaar. Alle dieren waren in staat om de communicatieve aanwijzingen op te volgen en konden niks met de aanwijzingen via gedrag. Bij de causale aanwijzingen zag Lampe een verschil tussen de wolven en de twee groepen honden. Wolven waren wel in staat om verbanden te leggen en het voedsel te vinden, honden niet.

Voorbeeld van een ‘aanwijzing via gedrag’, door middel van een reikbeweging zonder oogcontact.

 Caroline Ritter (Wolf Science Center)

Niet perse slecht

“Honden kunnen natuurlijk wel leren te reageren op een rammelend blikje brokjes, maar in deze situatie hebben we het echt proberen te introduceren als nieuwe prikkel”, vertelt ze. “Honden begrijpen die prikkel niet als jij weg bent, terwijl wolven meteen bovenop de bidon met voer duiken. We denken dat wolven het leggen van verbanden in de natuur nodig hebben om voedsel te kunnen vinden. Honden verwachten dat ze hun voedsel van ons krijgen.”

Domesticatie heeft dus invloed gehad op de cognitieve functies van honden. “Wat niet perse slecht hoeft te zijn”, stelt Lampe. “Honden, zelfs honden die in een min of meer natuurlijke omgeving leven, zijn optimaal aangepast om met mensen te kunnen samenleven.”

Bron:

Michelle Lampe e.a. The effects of domestication and ontogeny on cognition in dogs and wolves Scientific Reports, 15 september 2017 (online), doi:10.1038/s41598-017-12055-6

ReactiesReageer