Naar de content

Wetenschap in je woonkamer

Chris Woodford beschrijft de wetenschap achter ons dagelijks leven

Flickr, Explain That Stuff CC BY-NC-SA 2.0

Atomen vind je overal: in je computer, op de stoep, in je lichaam en uiteraard ook onder je vloer. Toch staan weinig mensen erbij stil dat deze atomen ons in staat stellen om huizen te bouwen, auto’s te laten rijden en onze was schoon te krijgen. Chris Woodford deed dat wel, en hij schreef er een interessant en verrassend compleet boek over.

Chris Woodford haalde 25 jaar geleden zijn master natuurwetenschappen aan de Cambridge University, met een specialisatie in natuurkunde. Sindsdien probeert hij alles om zich heen te wetenschappelijk verklaren op zijn website Explain that Stuff, van gescheurde broeken tot de werking van een toilet. Al deze uitleg komt samen in het boek Atoms under the Floorboards: The Surprising Science Hidden in Your Home, dat helaas nog niet in het Nederlands verkrijgbaar is.

De vragen die je niet stelt

Het boek geeft antwoorden op vragen die je zelf waarschijnlijk nog nooit hebt gesteld. Zo vraag ik me nooit af waarom ik geen avondeten kan koken met de straling van mijn smartphone, of wat keukenmessen en golfclubs met elkaar gemeen hebben. Maar Woodford begint elk hoofdstuk met vier van dit soort gekke vragen, die prikkelen en nieuwsgierig maken. Ineens wil je echt weten waarom van een ladder vallen even erg is als gebeten worden door een alligator.

Met deze vragen trekt de natuurkundige je steeds weer een hoofdstuk in, waar hij in kleine stapjes de meest complexe begrippen op deze aarde probeert uit te leggen. Elk hoofdstuk behandelt een fenomeen zoals energie, licht, stroming van vloeistoffen, wrijving en de opbouw van atomen. Dit klinkt misschien als een saai schoolboek, maar Woodford verpakt het in interessante voorbeelden uit het dagelijks leven. Zo maakt hij de zwaartekracht begrijpelijk door eerst te vertellen waarom gebouwen blijven staan en vervolgens in te gaan op hoe je rechtop blijft fietsen en waarom auto’s gaan rijden. En het begrip ‘energie’ maakt hij grijpbaar door het vermogen van een raket te vergelijken met de energie die een hamster verbruikt tijdens het rennen in zijn wiel.

Alledaagse voorbeelden

Ondanks de mooie opbouw en de duidelijke voorbeelden krijg je niet meteen de drang om het boek in een keer uit te lezen. Door de afgebakende onderwerpen voelt ieder hoofdstuk als een apart klein verhaaltje, en je kunt makkelijk een paar dagen wachten voor je het volgende verhaaltje leest. Je moet wel de hoofdstukken in volgorde blijven lezen, want elk hoofdstuk gebruikt begrippen die je op eerdere pagina’s al bent tegengekomen. De kracht van dit boek blijft de mooie uitleg en de bijzondere vergelijkingen, waardoor je het boek uiteindelijk toch uitleest. De alledaagse voorbeelden maken het boek levendig en zorgen dat je de concepten echt voor je gaat zien.

Het grootste pijnpunt van het boek zijn de maar liefst 257 eindnoten. Deze noten bevatten bronvermeldingen en gaan soms nog iets dieper op de stof in, maar ze leiden af van het grote verhaal. De nieuwsgierige lezer zal bij elke noot naar de laatste pagina’s van het boek bladeren en wordt zo afgeleid van het verhaal dat Woodford zo nauwkeurig heeft opgezet. Hoewel sommige eindnoten echt iets toevoegen, was het misschien handiger om deze in het verhaal te verwerken of weg te laten.

Waarom blijven deze gebouwen rechtop staan? Woordford legt uit.

Wikimedia Commons, David Iliff via CC BY-SA 3.0

De werkingen van het universum

Als je een beter beeld wilt krijgen van hoe het leven van alledag eigenlijk in elkaar zit en waarom dingen gaan zoals ze gaan, is dit boek zeker een aanrader. Maar ook voor lezers meer ingewijd in de werkingen van het universum biedt dit boek nieuwe inzichten, juist omdat het zoveel vakgebieden overstijgt. Natuurkunde, scheikunde, wiskunde, materiaalkunde, bouwkunde, biologie: alles komt erin terug. En de levendige manier waarop Woodford schrijft brengt de wetenschap letterlijk dichter bij de samenleving.

Over het algemeen blijft de fysicus erg exact, zonder met moeilijke formules aan te komen. Hij noemt zelfs elke waarde in het metrische systeem en vertaalt het voor de Amerikaanse lezers ook nog even naar het imperiale stelsel. Dit zorgt hier en daar voor een brij aan cijfers, maar gelukkig verbeeldt Woodford de data vaak in tabellen die je als je wilt gewoon kunt overslaan.

Het boek is dus niet perfect, maar wel een mooie ingang naar de werking van de wereld om ons heen. Het pretendeert zeker niet alle wetenschap in de hele wereld uit te leggen, maar het neemt een grote stap in de goede richting.

Bron:
  • Woodford, C. (2015), Atoms Under the Floorboards: The Surprising Science Hidden in Your Home, Bloomsbury Sigma
ReactiesReageer