Weg met asfalt?

Grote wagens blokkeren een deel van de snelweg omdat ze oud asfalt vervangen. Iedereen die weleens in de auto rijdt, is het waarschijnlijk tegengekomen. Aannemers gebruiken oud asfalt voor de fundering en de onderste lagen van een nieuwe weg – deze bestaan daar voor meer dan vijftig procent uit. Maar in de bovenste deklaag kun je niet zoveel gerecycled materiaal gebruiken. En juist dit deel wordt tijdens de levensduur van een weg enkele keren vervangen.

Het is daarom in theorie mogelijk om nog meer te recyclen. Maar is asfalt wel de beste bouwstof voor onze wegen? Of is het mogelijk om het met een paar trucjes toch weer om te zetten in hoogwaardig materiaal?

Groener asfalt

Als het aan Rien Huurman ligt, maken we over een paar jaar ook de nieuwe deklagen van oud asfalt. Hij is manager R&D bij BAM Infra Asfalt en lanceerde enkele jaren geleden het LE2AP-project (Low Emission Asphalt Pavement). Daarmee wil hij de asfaltindustrie een stuk groener maken. “Ons wegennet groeit bijna niet meer, we zijn dus vooral bezig met onderhoud”, vertelt Huurman. “Dat biedt de kans om circulair te gaan werken.”

Maar oude en versleten deklagen gebruik je niet zomaar in een nieuwe weg. Bitumen in de deklaag veroudert en wordt bros en zorgt voor scheuren of het losraken van steentjes. “Je kunt het materiaal niet simpelweg weer verwarmen en opnieuw gebruiken, want het is niet goed genoeg meer”, legt Huurman uit. Daarom kiest hij voor een andere aanpak: het terugwinnen van grondstoffen. “Als we het asfalt weten te scheiden in de verschillende componenten kunnen we die onderdelen weer apart opwaarderen.”

Gooi het tegen de muur

Huurman wil de stenen scheiden van de rest van het asfalt, een mengsel van zand, stof en bitumen, ook wel mastiek genoemd. Dit krijgt hij voor elkaar door gebruik te maken van de eigenschappen van mastiek. “Bij langzame belasting beweegt mastiek als kauwgom, maar als je het plotseling belast verandert het in hard glasachtig materiaal”, vertelt Huurman. “Als je asfalt dus met hoge snelheid tegen een stalen muur aangooit, versplintert het mastiek en raakt het los van de stenen.”

De twee losse componenten kun je wel handig hergebruiken. Dit scheidingsproces past BAM op dit moment al toe in hun fabrieken. De stenen die ze daar terugwinnen gaan direct weer in het productieproces van nieuw asfalt. De mastiek verwarm je en waardeer je op door nieuw bitumen toe te voegen. Op de N228 en N279 liggen al proefvakken met asfalt gemaakt uit deze circulaire techniek, maar op grote schaal de mastiek recyclen blijkt lastig. “Het kost nogal wat investeringen om het weer bruikbaar te maken en dat is op dit moment nog niet rendabel”, zegt Huurman. “Opdrachtgevers willen altijd meerdere aanbieders en die concurrentie houdt innovatie tegen. Wie innoveert is dan vaak de dupe.” Want die partij is vaak duurder, omdat het om een nieuwe aanpak gaat en krijgt de opdracht dan niet. “Maar op termijn hopen we ook het mastiek volop her te gebruiken.”

Rijden op plastic

Hoewel het grootste deel van de bouwbedrijven werkt aan manieren om asfalt te recyclen, pakken sommigen het heel anders aan. Zo bedachten Anne Koudstaal en Simon Jorritsma van KWS Infra een ontwerp voor een holle weg gemaakt van afgedankt plastic: het _PlasticRoad_-project. “Wij zien dat mensen en bedrijven steeds minder aardolie willen gebruiken en dat de processen waarmee we aardolie vervaardigen ook veranderen. We denken daarom dat in de toekomst minder bitumen beschikbaar is voor wegenbouw”, vertelt Koudstaal.

Plastic vormt volgens het tweetal een goed alternatief. Samen met partners Total en Wavin ontwikkelen de onderzoekers het idee van de PlasticRoad verder tot een prototype. Eind 2017 willen de initiatiefnemers de eerste plastic weg neerleggen om het in de praktijk te testen. “We maken eerst een fietspad”, vertelt Jorritsma. “Als dat goed werkt kunnen we het later uitbreiden.”