Naar de content

Weer zware aardbeving in Nepal

courtesy of USGS

Voor de tweede keer in krap drie weken tijd werd Nepal vandaag getroffen door een zware aardbeving. Seismologen denken dat het een naschok is van de beving van 25 april.

Op 25 april 2015 vond nabij Ghorka in Nepal een zware aardbeving plaats, met een magnitude van 7,8 op de schaal van Richter. Vanochtend, toen het bij ons 9:05 uur was, beefde de aarde in Nepal opnieuw. Het epicentrum bevond zich dit keer ongeveer tachtig kilometer ten oosten van hoofdstad Kathmandu, bij de grens met Tibet. De beving vond plaats op een diepte van vijftien kilometer. De magnitude is voorlopig vastgesteld op 7,3.

Zelfde breuk

Hoewel de beving zwaar was, kwam er vandaag ruim vijf keer minder energie vrij dan bij de beving van drie weken geleden. Seismologen van de Amerikaanse Geologische Dienst (USGS) beschouwen de aardbeving als een naschok van de Ghorka-beving van 25 april, ongeveer honderdvijftig kilometer ten westen van die van vandaag.

Aardbevingen worden doorgaans aangegeven met een stipje op de kaart. Toch gaat het vaak om zeer grote stukken aardkorst die verschuiven. Bij de aardbeving van 25 april vond beweging plaats langs een breukvlak van honderdtwintig bij tachtig kilometer. Meteen ten oosten van dat breukvlak verschoof de aardkorst vandaag opnieuw – dit keer langs een vlak van zo’n vijfenvijftig bij dertig kilometer. Het lijkt er dus op dat de huidige beving een voortzetting betreft van de beweging van drie weken geleden, langs dezelfde breuk, maar verder naar het oosten.

Geen verrassing

Dat er zware bevingen in deze regio plaatsvinden is bepaald geen verrassing. De Indiase aardschol beweegt hier met een snelheid van 4,5 centimeter per jaar naar het noord-noordoosten, om daar onder de Euraziatische Plaat de diepe aarde in te duiken. Bij dit proces duwen de platen tegen elkaar aan, waarbij het Himalaya-gebergte als een soort kreukelzone omhoog komt zetten. Deze beweging is al tientallen miljoenen jaren gaande en voltrekt zich schoksgewijs: de plaat blijft steken en schiet weer los, hetgeen elke keer opnieuw tot een aardbeving leidt.

Binnen een straal van tweehonderdvijftig kilometer rond de beving van vandaag waren de afgelopen honderd jaar vier andere aardbevingen met een magnitude boven de 6. In 1988 vielen vijftienhonderd doden door een aardbeving met magnitude 6,9. In 1934 zelfs meer dan tienduizend doden bij een beving met magnitude 8.

Vooral in het Himalaya Front vinden vaak grote aardbevingen plaats. Dit is een relatief smalle strook door het Himalayagebergte met een paar grote breuken, waarlangs stukken aardkorst kunnen verschuiven. Berucht zijn de M7,5 Kangra-beving van 1905 en de M7,6 Kashmir-beving van 2005, die samen meer dan honderdduizend mensen het leven kostten.

Wat is het verschil tussen een aardbeving en een naschok?

Elke naschok is een aardbeving, niet elke aardbeving is echter een naschok. Het kenmerk van een naschok is dat deze is veroorzaakt door een eerdere beving, en zonder die eerdere beving dus nooit zou hebben plaatsgevonden. Vergelijk het met een huis dat instort doordat een draagbalk het begeeft – daar kan je beter niet meteen naar binnen lopen, wegens instortingsgevaar andere plekken.

Doordat de spanning langs een breuk zich ontlaadt en een breukblok een stuk beweegt, kan op een andere locatie de boel juist op scherp komen te staan. Het stuk aardkorst zal dan nog wat nabewegen om een nieuw evenwicht te vinden. In de week na de Ghorka-beving vonden hierdoor meer dan 100 naschokken plaats met een magnitude groter dan 4.

Meestal worden aardbevingen die meer dan een week na een ‘hoofdschok’ plaatsvinden geen naschok meer genoemd, maar in dit geval is het verband kennelijk zo duidelijk dat het toch gebeurt. Als een tweede beving een hogere magnitude heeft dan de eerste, wordt deze nooit als naschok beschouwd.

Overigens kan ook een naschok weer de aanleiding zijn van nieuwe bevingen: De naschok van vandaag veroorzaakte zelf weer een nieuwe serie naschokken.

En nu?

Betekent de ontlading van de spanning, twee keer zo snel na elkaar, dat het voorlopig wat rustiger wordt in het Himalaya-gebied? Helaas niet, schreef aardbevingsdeskundige Manuel Sintubin van de KU Leuven na de vorige beving al op zijn weblog. Met name in het centrale deel van de Himalaya lopen de aardbevingen achter bij de beweging van de platen: hier heeft de afgelopen 500 jaar zo weinig beweging langs de breuken plaatsgevonden dat de spanning waarschijnlijk enorm is opgelopen. Dat maakt het risico dat een hevige beving optreedt groot. De bevingen van afgelopen maand, met alle ellende die deze aanrichtten, hebben daar maar weinig verandering in gebracht. Zij hebben slechts een fractie van de spanning weggenomen.

Bron
ReactiesReageer