Wanneer verloor de mens zijn staart?

Mensen hebben, in tegenstelling tot de meeste andere gewervelden, geen staart. Dit is niet altijd zo geweest. Onze voorouders, de aapachtige primaten, beschikten tot zo’n 20 miljoen jaar geleden wel over een staart. Een dominante mutatie waarvan de frequentie steeds groter werd is schuldig aan het verdwijnen van onze staarten. Waarom deze weg geëvolueerd is, is niet met zekerheid te zeggen. Wel is er een dominante theorie over het verdwijnen van de menselijke staart.

De meest aannemelijke theorie die hier over bestaat is echter dat omdat onze voorouders relatief zwaar waren ten opzichten van andere gewervelden, de staart zijn functie als stabilisator verloor. Bij kleinere aapachtige kan de staart wel functioneren als stabilisator waardoor ze zich bijvoorbeeld hoog in bomen snel kunnen voortbewegen, zonder dat ze daarbij hun evenwicht verliezen. Onze voorouders werden op een gegeven moment simpelweg te zwaar om hun voordeel te kunnen doen met hun staarten, waardoor de evolutie deze deed verdwijnen. Dit zou ook verklaren waarom andere (ook relatief zware) mensapen zoals gorilla’s, orang-oetans en chimpansees niet (meer) over een staart beschikken.

Dat onze voorouders wel staarten hebben gehad, kan je nog steeds terugzien aan het menselijk skelet. De mens heeft namelijk vier kleine staartwervels (ook wel sosyx genoemd) in de onderrug. Hoewel deze niet meer de functie van stabilisator vervult, is deze niet geheel nutteloos, er zit namelijk spierweefsel van onder meer de grote bilspier aan vast gehecht.

Toch worden er nog elk jaar mensen geboren met een staart. In de meeste gevallen beschikken deze staarten over spier-, en botweefsel. Mensen met zo’n staart kunnen deze zelfs bewegen. Ongeveer een derde van alle menselijke staarten valt onder de zogenaamde pseudo-staarten. Een pseudo-staart is in feite een misvorming op de onderrug die lijkt op een staart. Vaak worden dergelijke staartjes kort na de geboorte verwijderd.