Waar kwam orkaan Patricia opeens vandaan?

Plotseling was daar Patricia. Op donderdag 22 oktober nog niet meer dan een tropische storm, 24 uur later een orkaan van de zwaarste categorie. En wat voor één: met windsnelheden tot 320 kilometer per uur was het de hevigste orkaan ooit op het westelijk halfrond gemeten. Wereldwijd hoefde ze slechts Violet en Nancy, beiden uit 1961, voor te laten gaan. Wat luchtdruk betreft was Patricia zelfs de absolute winnaar. Ze brak het laagterecord van Wilma uit 2005, dat op 882 millibar stond – zij het nét, met een waarde van 880 millibar. Als een bezetene stormde ze vervolgens op de westkust van Mexico af, om eenmaal aan land gelukkig weer af te zwakken.

Klimaat?

Maar het meest bijzondere aan Patricia was misschien nog wel de snelheid waarmee ze zich ontwikkelde, in een hoger tempo dan haar voorgangers ooit gedaan hadden. Hoe kan dat? Wat zorgt ervoor dat een sterke maar relatief onschuldige storm zich in zo’n korte tijd tot een monsterorkaan ontwikkelt? Is het soms – zoals veel mensen meteen geneigd zijn te denken – de schuld van het opwarmende klimaat?

“Misschien een beetje”, zegt Reinout van den Born, meteoroloog bij de MeteoGroup Nederland. De temperatuur van het oceaanwater leverde de energie voor de storm – en die zou in een koeler klimaat allicht iets lager geweest zijn. “Maar belangrijker waren de natuurlijke variaties in de temperatuur van het oceaanwater en de ideale weersomstandigheden”, aldus van den Born.

Het water van de oostelijke Grote Oceaan waarboven Patricia tot wasdom kwam, is dit jaar uitzonderlijk warm. De belangrijkste natuurlijke schommelingen in de zeewatertemperatuur, de Pacific Decadal Oscillation (PDO) en El Niño, staan beiden namelijk op de warme ‘stand’. “Het zeewater aan de westkant van Noord-Amerika was afgelopen week zo’n 31 graden”, zegt van den Born. Hierdoor verdampt veel water. “Bij de massieve condensatie van dit water in de kern van de orkaan, is de energie vrijgekomen die de enorme windsnelheden veroorzaakte”, legt hij uit.