Naar de content

Voedingsatlas vooral een visuele verrassing

Noordhoff Uitgevers

Kleurige infographics, staafdiagrammen en informatieve kaarten met een ruim aanbod van vooral statistische informatie over voedingsgerelateerde onderwerpen. De nieuwe Bosatlas van het voedsel moet het hebben van mooie visualisaties van veel cijfer- en feitenmateriaal over traditionele voedingsthema’s.

Je raakt niet snel uitgebladerd in deze nieuwe thema-atlas van Noordhoff Uitgevers. Als voeding je interesse heeft of je gegevens nodig hebt voor een project, kan de atlas van nut zijn. Bovendien komt het trefwoordenregister van pas als je snel naar een bepaald thema of product wilt zoeken. De behandelde onderwerpen gaan onder meer over handel, productie, gezondheidsaspecten en milieu.

Ieder hoofdstuk bevat allerlei feiten op voedingsgebied die meestal op statistische gegevens zijn gebaseerd. De tekst is veelal secundair. De infographics fungeren als een soort zoekplaten. De diverse thema’s worden afgewisseld met ‘intermezzo’s’ over producten die in de internationale handel van groot belang zijn, zoals koffie en cacao of productgroepen als zuivel en biologisch voedsel.

De keten van producent naar consument.

Noordhoff Uitgevers

Een leuk weetje is dat de meest genuttigde calorieën buitenshuis van bier afkomstig zijn. Calorieën uit echte voeding nuttigen we ook steeds vaker buitenshuis. Want ondanks het ontbreken van een eetcultuur in ons land zoeken we ons gemak in restaurants en bedrijfskantines. Toch blijft bijna de helft van de Nederlanders braaf z’n eigen broodje meenemen naar de werkplek.

Duurzaam eten blijft een niche

Ook zijn mensen steeds vaker bezig met ‘duurzaam’ eten, maar het blijft een hobby van een kleine minderheid. Consumentenonderzoekers noemen deze klanten de ‘post-materialisten’ en ze maken slechts 9% van de consumenten uit. Ze gaan voor ‘puur’ en ‘eerlijk’, diervriendelijk en spelt.

In het hoofdstuk over verduurzaming is ook verspilling uitgelicht. Jaarlijks gooien we per persoon bijna 65 kilo aan voedsel in de afvalbak, waarvan ruim de helft vermijdbaar is. (Niet vermijdbaar zijn bijvoorbeeld thee- en koffieresten.) Binnen Europa staan Nederlandse huishoudens op nummer drie; Luxemburgers en Britten gooien nog meer voedsel weg. Eten we in een restaurant, dan nemen we de kliekjes steeds vaker mee naar huis, een gewoonte die in de VS al heel gewoon is. Een nadeel overigens is het verpakkingsmateriaal dat daar dan weer voor nodig is.

Keuterboeren & veredelingstechnieken

Soms schieten de schrijvers uit de bocht met een enigszins brochure-achtige schrijfstijl die je eerder van een broodfabrikant zou verwachten, zoals de zinsnede: “volkorenbrood […] bevat volop zemelen met vezels, vitamines en mineralen”. Ook zou de atlas een completer beeld geven als ingegaan was op de landbouwgeschiedenis, zoals ook in de Bostlas van de energie is gedaan. Nog geen eeuw geleden was Nederland een land van keuterboeren, die een klein stukje grond bezaten of pachtten met (ook voor eigen consumptie) een handvol varkens en koeien. Die ontwikkeling naar grootschaligheid is nog steeds actueel.

Ook innovaties ontbreken, misschien omdat daarover weinig statistisch materiaal voorhanden is. Aan genetisch gemodificeerde gewassen besteden de samenstellers welgeteld vijftig woorden en één illustratie, terwijl dit areaal wereldwijd sterk toeneemt. Ook andere – minder omstreden – zaadveredelingstechnieken zouden een welkome aanvulling geweest zijn. Nederland is immers leidend op het terrein van veredeling en vermeerdering. Meer dan de helft van alle verhandelde pootaardappelen komen zelfs uit Nederland!

Export van aardappelen. Nederland produceert 3,5 miljard kilo consumptieaardappelen, 1,7 zetmeelaardappelen en 1,4 miljard pootaardappelen. We zijn wereldwijd de grootste exporteur van pootaardappelen.

Noordhoff Uitgevers

Weinig nieuwe trends

Het moet een enorme klus geweest zijn voor de samenstellers om een goede keuze van thema’s te maken. Zo is duidelijk niet gekozen om allerlei nieuwe trends in afzet te belichten, zoals direct kopen bij de boer of goedkoper inkopen in de vorm van coöperaties, of voor een thema als oude fruit- en graanrassen, die behalve een nieuw en interessant consumentenproduct ook belangrijk kunnen zijn in de moderne zaadveredeling. Wel is aandacht voor een nieuwe trend als stadslandbouw, al is het de vraag of deze vorm van kleinschalige landbouw midden in de stad – in de atlas geplaatst binnen het hoofdstuk ‘Bevordering gezond eten’ – ook echt gezonder is.

Het zelf verbouwen van voedsel als (jonge) stadsbewoner heeft in ieder geval wel een educatieve functie. Veel jonge mensen weten immers niet of nauwelijks waar het voedsel op hun bord vandaan komt. Aan die voorlichtende functie draagt deze Bosatlas van het voedsel ook bij. Hoewel de invalshoek vrij algemeen is, biedt het een brede inkijk in onze voeding en ons voedingspatroon. Wellicht komt er nog eens een Bosatlas van de landbouw die de onderwerpen die hier niet aan de orde konden komen in de schijnwerper kan plaatsen.

ReactiesReageer