Met de Brexit stappen de Britten uit de EU, maar ook in de rest van Europa is het gemopper op de EU al jaren niet van de lucht. En dat terwijl wij Europeanen dankzij de EU nu al weer jarenlang in vrede met elkaar leven. Hoe ondankbaar en verwend kun je zijn?
“Daar heb je weer zo’n stammenoorlog in Afrika.” “Ze zijn verhit hoor, daar in het Midden-Oosten, dat zit een beetje in die cultuur.” “Dat gedoe met de Russen? Die lui slaan zo op elkaar in.” Zo maar wat opmerkingen die je in deze of iets aangepaste vorm geregeld voorbij kunt horen komen in de kroeg, langs de lijn of gewoon aan iemands eettafel.
Als het op gewapende strijd aankomt zijn we in Europa nogal geneigd met de vinger elders te wijzen. Waarom ook niet, zeg je nu misschien. Het is hier in Europa toch ook vredig terwijl in veel andere regio’s de ene na de andere bevolkingsgroep elkaar het hoofd inslaat. Wij hoeven niet te vluchten. Zeker waar, en gelukkig maar. Toch moeten we misschien een beetje oppassen met dergelijke superioriteitsgevoelens. Want waar begonnen de Eerste en Tweede Wereldoorlog – de twee grootste conflicten die de wereld ooit gekend heeft – ook alweer? Juist ja, in Europa. En ook daarvoor kenden we eeuwen van verwoestende oorlogen.
Europese Unie
Dat het hier inmiddels jarenlang rustig is gebleven, heeft daarom wellicht niet zozeer te maken met het feit dat wij beter zouden zijn of onze cultuur superieur. Wel alles met allerlei verbanden die ons bij elkaar zijn gaan houden, ontstaan uit de slimme samenwerking van een aantal politici in het Europa van na de Tweede Wereldoorlog. Dankzij die structuren is de voedingsbodem voor conflicten grotendeels opgedroogd. Zo zal Nederland zich wel tien keer bedenken voor het Frankrijk binnenvalt, niet alleen omdat we veel kleiner zijn, vooral omdat we met Frankrijk veel handel drijven en we afhankelijk van ze zijn voor allerlei onderdelen voor zaken die we zelf produceren.
Daarbij denk ik niet dat veel Nederlanders ervoor te porren zijn hun lekkere leventje op te geven om een Fransman, Duitser of Brit de kop in te slaan! Daarvoor hebben we veel te veel leuke mensen uit deze landen ontmoet, tijdens vakanties maar misschien ook wel tijdens studieverblijven. Geen wonder misschien, want de EU stimuleert bewust dergelijke sociaal-culturele uitwisselingen. Op die manier creëer je begrip voor elkaar, zo is de gedachte, en voel je je meer met elkaar verbonden. Of misschien verblijven we wel regelmatig in een ander Europees land voor ons werk of om te overwinteren. Dat gaat tenslotte heel makkelijk in een grenzeloos gebied.
Trouwe herdershond
Kortom, in plaats van een monster zie ik de EU eerder als een herdershond die jarenlang trouw een voorheen hoogst problematische kudde bijeenhield. Ervoor zorgde dat niemand verdwaalde en voorkwam dat de mannetjes (meestal zijn het toch de mannetjes) elkaar op de hoorn namen. Maar helaas voor Lassie is ze opeens niet meer modieus en daarom klaar voor het asiel of erger nog, een spuitje.
‘Maar er is toch ook heel veel mis met de EU’, zul je nu misschien zeggen. Absoluut. We moeten met z’n allen dan ook flink de barricades op om ervoor te zorgen dat de EU democratischer en socialer wordt en minder verspilt.
Anders gezegd: eisen dat de soms wel erg eigenwijze Lassie naar een hondentraining gaat, zodat ze weer even goed haar oren naar de baasjes laat hangen. Die baasjes zorgen tenslotte ook voor haar eten, dus eerlijk is eerlijk. Maar Lassie afdanken? Nou, nee. Want het vooruitzicht dat de EU zou verdwijnen, dat zou pas eng zijn. Dankzij Lassie genieten we nu al weer meer dan 71 jaar van onafgebroken vrede en stabiliteit in West-Europa – de langste periode ooit. Dus waarom we Lassie nu van de van de kudde af willen halen zodat die elkaar weer in de haren kan vliegen, geen idee. Vrede verveelt blijkbaar.