Modekolonialisme: van jouw kast naar hun afvalberg

De gemiddelde Europeaan koopt per jaar ongeveer 19 kilogram aan nieuwe kleren. Elk jaar gooien we gemiddeld ook 16 kilogram textiel weg. Een groot deel van dit afgedankt textiel belandt van het Noorden in het Zuiden. Deze praktijk van modekolonialisme brengt hoge kosten met zich mee voor het milieu, de maatschappij en de economie buiten Europa.

Schone Kleren Campagne

Voor mijn onderzoek ging ik samen met de Schone Kleren Campagne op pad met vakbondsactivist Irene Lanyero uit Oeganda. Zij vertelde in het Europees Parlement over de impact van de grote hoeveelheden textiel die naar landen zoals Ghana, Chili, Oeganda en verschillende Aziatische landen worden verscheept. 

Op die tweedehandsmarkt werken vooral vrouwen voor een heel laag loon, waaronder alleenstaande moeders en ouderen. Zij sorteren de kleren naargelang de kwaliteit en doorverkoopopties. Bij dit sorteerproces komen toxische stoffen vrij, waarvoor de werknemers niet beschermd zijn. Daarna wordt de kleding in het beste geval hergebruikt of bijvoorbeeld gerecycleerd. Maar de lokale sorteerfaciliteiten hebben niet voldoende capaciteiten om de gigantische hoeveelheid textiel te verwerken.

De lage kwaliteit van fast fashion zorgt er ook voor dat niemand op de lokale tweedehandsmarkt deze kledingstukken wil kopen. Hierdoor belanden ze op afvalbergen wereldwijd waar de kleding wordt gedumpt of verbrand. Afgedankte kledij belandt vaak ook zomaar in de natuur. Irene vertelde dat de slechte afvalverwerking van kleding bijdraagt aan verstopte rioleringen die tot overstromingen in Kampala leidde. Een ander groot nadeel van al die afgedankte Westerse kleding komt voor de rekening van de lokale textielindustrie. Deze lokale industrie kan niet concurreren met de grote hoeveelheid tweedehandskleding die wordt geïmporteerd.

Hoe verminderen we dan de impact van onze overproductie? Een volledig verbod op het exporteren van tweedehandskleding buiten Europa is niet meteen de oplossing. Een verandering in de productie heeft namelijk invloed op de jobs in Oeganda. De import van kleren zorgt namelijk voor werk en dus inkomsten voor de bevolking. Bij het ontwikkelen van beleid hiervoor is het belangrijk om in dialoog te blijven met de importlanden. 

Inzamelen textiel

Gesprekken zoals die met Irene in het Europees Parlement samen met Europarlementariërs, jongeren en journalisten zijn belangrijk om de problemen goed te begrijpen en samen naar gepaste oplossingen te zoeken. Een Europese wet kan invloed hebben op de hoeveelheid geëxporteerd textiel. Door nieuwe Europese regels zijn lidstaten verplicht textiel apart in te zamelen. Je oude kledij mag dus niet langer bij het huisvuil. Op die manier zou hergebruik en recycling van textiel in Europa een boost moeten krijgen.

Overproductie en overconsumptie van fashion heeft een negatieve invloed binnen en buiten Europa. Het is dus hoogtijd om het systeem te veranderen. In dialoog gaan met alle betrokkenen is hierbij cruciaal om een rechtvaardige transitie naar een duurzame textielindustrie te verwezenlijken.