Steeds vaker liggen er ook in Nederland cadeautjes onder de kerstboom. Met name spelletjes en gadgets vallen bij volwassen ontvangers in de smaak. De redactie van NEMO Kennislink tipt er een paar met een wetenschappelijk tintje. Happy giving!
Muzikaal planetarium
Met 84 onderdelen lijkt dit bouwpakket niet eens zo groot, maar het zal je een goed deel van een kerstmiddag bezighouden. De houten componenten druk je voorzichtig uit dunne plaatjes en combineer je volgens een uitgebreide beschrijving tot een prachtig driedimensionaal planetarium. Het is soms wel een beetje priegelen met die kleine stukjes, maar dat is voor velen juist de lol. Uiteindelijk wind je het planetarium op, een muziekje begint en de planeten gaan draaien, soms wel een beetje stroef. Helaas heeft de constellatie weinig te maken met een écht planetenstelsel, astronomisch gezien pik je hier dus weinig van op. – Roel van der Heijden -
Starry Night (Robotime), vanaf 10 jaar, € 27,95
——
Evergreen
Michelle WijmaBouwen aan een groene planeet
Tijdens een potje Evergreen plant en groei je zoveel mogelijk bomen op jouw planeet. Hoe vruchtbaarder je grond, hoe beter je bomen groeien. Maar pas op! Droogte en schaduw kunnen jouw bos in de weg zitten. Wiens planeet is na vier seizoenen het groenst?
In Evergreen scoor je punten op verschillende manieren, maar de ene tactiek zit de andere in de weg. Waar staat de zon? Ga je voor het grootste bos, of voor weinig schaduw? Welke grond is het vruchtbaarst, en blijft dat wel zo? Kies je de actiekaart die je nodig hebt, of zit je liever je tegenstander dwars?
De herspeelbaarheid van Evergreen is verrassend groot, ondanks de eenvoudige regels. Een heerlijk spel voor tussendoor; een potje duurt nog geen uur. De vormgeving is kalm en kleurrijk. Een absolute aanrader. Ontworpen door Hjalmar Hach, bekend van Photosynthesis. – Michelle Wijma -
Evergreen, 1 tot 4 spelers (vanaf 8 jaar), € 49,99
——
Doolhoven bouwen
Tik, tik, tik, tik, tik… hoera! De voldoening is groot als het kogeltje vanuit de hoogste toren naar het eindpunt rolt. Dat vereist wat gepuzzel, want de kogel moet een kronkelige weg afleggen via gaatjes, glijbaantjes en gleufjes in de lagere torens. Aan de speler de taak om uit te vogelen welke opstelling van torens de juiste is.
Gravity Maze is een breinbreker voor een enkele speler. Het spel behelst een vierkant veld waar acht plastic torens op zijn vast te klikken. De torens variëren in lengte en bestaan uit verschillende verdiepingen waar de kogel doorheen kan rollen. Ze zijn gemaakt van verschillende kleuren doorzichtig plastic. Zo kun je, in theorie althans, goed zien welke weg het kogeltje zal afleggen. In de praktijk ben je voortdurend met je vingers aan het voelen hoe elke verdieping in elkaar steekt.
Met zestig opdrachtkaarten, variërend van beginners- tot expertniveau, is de speler nogal wat uren zoet. De beginnersopdrachten zijn goed te doen, terwijl de expertkaarten vrijwel onmogelijk lijken – precies zoals je van een breinbreker mag verwachten. Wel laten de handleiding en de bijbehorende illustraties aan duidelijkheid te wensen over. Een belangrijke bron van irritatie is verder dat de torens nogal eens omvallen tijdens het bouwen. Niettemin blijft het testteam graag nog even spelen.
Tik, tik, tik – plof! Oh jee, nog maar eens proberen dan. – Enith Vlooswijk -
Gravity Maze, 1 speler (vanaf 8 jaar), € 24,99
——
Organ ATTACK!
Laura ter SteegeBescherm je organen
Organ ATTACK! is een vlot kaartspel waarbij je de organen van andere spelers aanvalt met tientallen aandoeningen en medische complicaties. Ondertussen bescherm je je eigen organen met medicijnen en vaccins. De laatste persoon met een werkend orgaan is de winnaar.
Dit Engelstalige spel heeft voor ieder wat wils: kleurrijke illustraties, medisch accurate omschrijvingen en droge humor, zoals het infecteren van de maag of darmen met een dag-oude burrito van een dubieus eetkarretje. Het spel bevat ook tactische kaarten die het verloop van het spel kunnen beïnvloeden.
Doordat het spel 24 verschillende orgaankaarten bevat, die je over alle spelers verdeelt, is het spel telkens wat anders. Het spel is geschikt voor twee tot zes spelers, waarbij geldt: hoe meer zielen hoe meer vreugde. En liever geen knalrode spellendoos in je kast? Daar is over nagedacht: dan zet je het spel vermomd als medisch handboek in de boekenkast. – Laura ter Steege -
Organ ATTACK!, 2 tot 6 spelers (vanaf 10 jaar), € 29,99
——
Microscopische foto’s met je mobiel
De CrystalScope One is een toffe en handzame gadget waarmee je allerlei voorwerpen, planten, beestjes en ander gespuis onder de loep kunt nemen, bekijken en vastleggen. En dat levert veel verrassende beelden op (zie video). Het is een gebruiksvriendelijk en relatief simpel systeem, al vraagt het wel enkele oefening om microscoop en mobiel tegelijkertijd te bedienen. Het zachte prijsje van deze gadget is helaas terug te zien in zijn uiterlijk; door de plastic behuizing oogt het goedkoop en breekbaar. Daarnaast past de USB-C connector alleen als je geen telefoonhoes gebruikt, en valt de connectie tussen mobiel en microscoop regelmatig weg tijdens het gebruik.
Kortom, een product met voor- en nadelen. Wat mij betreft is de CrystalScope One een perfect tussenstadium om te onderzoeken of microscopie wat voor jou is. Blijkt dat zo te zijn, dan zou ik investeren in een ‘echte’ microscoop, want hoe geinig deze gadget ook is, de gelimiteerde mogelijkheden en resolutie laten nog wat te wensen over. – Annemarie Maan –
——
Terraforming Mars
Nicole van 't Wout HoflandMars bewoonbaar maken met ‘Terraforming Mars’
Er is geen planeet B. Maar we hebben altijd nog de rode planeet. Oké, Mars heeft geen lucht die we kunnen ademen, oppervlaktewater of voedsel, maar in het bordspel Terraforming Mars breng je daar verandering in. Je doel? De planeet leefbaar maken en koloniseren! Daarvoor vereist het spel water, zuurstof en warmte. Met allerlei actiekaarten en tegeltjes krijg je dat met z’n allen voor elkaar, al ben je wel elkaars concurrent. Elke speler vertegenwoordigt een multinational die strijdt om land, macht en rijkdom op Mars.
Met titanium en staal, beide daadwerkelijk aanwezig op Mars, bouw je apparatuur en gebouwen. Door diep te graven genereer je warmte, zonnepanelen en ruimtespiegels wekken energie op, en ook kometen verhogen langzaam de temperatuur op de planeet. Dat laatste doodt overigens wel zuurstofproducerende vegetatie. In het begin eenvoudige eencelligen en ijsalgen, maar later complexere vormen zoals mossen en bomen. En dat zijn slechts enkele van de tweehonderd mogelijkheden om de rode planeet leefbaar te maken.
Mars koloniseren is geen koud kunstje: het vereist voortdurende alertheid, aangezien bijna elke kaart nieuwe regels toevoegt. Niet geschikt voor de ganzenbord- en mens-erger-je-nietliefhebbers, maar bordspellennerds die ook genieten van Carcassonne, Terra Mystica en Spirit Island, zullen dit cadeau maar al te graag onder de kerstboom vinden. – Nicole van ‘t Wout Hofland -
Terraforming Mars, 1 tot 5 spelers (vanaf 12 jaar), € 54,80
——
The Lockdown
Laura ter SteegeWerkt jouw lockdown-aanpak?
Een levensbedreigend virus verspreidt zich door Europa, en een lockdown is niet meer te voorkomen. In het tactische kaartspel The Lockdown gaan twee tot vier spelers op zoek naar de juiste balans. Heb je in jouw land meer medisch personeel nodig? Houd je de economie voldoende draaiende? En wanneer is er ruimte voor investeringen?
Het spel is voornamelijk gericht op het opbouwen van je eigen team, maar je kunt ook de interactie aangaan met andere ‘landen’. Ruil een eigen teamlid voor dat van iemand anders, of kies een gebeurtenis die alle spelers kan beïnvloeden. Elke beurt verspreidt het virus zich verder, en kun je een teamlid te verliezen. Wie na tien rondes de meeste punten heeft, wint het spel.
Door de grote variatie aan kaarten, kun je in het begin lastig overzien welke combinaties voordelig uitpakken. Maar dit zorgt er ook voor dat het na verloop van tijd een uitdagend spel blijft. – Laura ter Steege -
The Lockdown, 2 tot 4 spelers (vanaf 8 jaar), € 19,99
——
League of the Lexicon
Sterre LeufkensTriviant voor taalnerds
Welke taal spreken de bewoners van Madagaskar? En waar komt het woord ‘jacuzzi’ vandaan?* Ben je dol op zulke quizvragen én is taal echt je ding, dan ga je een leuke kerstvakantie tegemoet met League of the Lexicon. In dit Engelstalige spel beantwoord je vragen over de betekenis, herkomst, en het correcte gebruik van woorden, om zogenaamde artefacten te verzamelen. Wie als eerste de goede combinatie van artefacten bij elkaar heeft, wint – het is dus een soort Triviant voor taalnerds.
Je kunt kiezen uit makkelijke (ticklish) en moeilijke (tricksy) vragen. Dat is maar goed ook, want de vragen zijn pittig voor tweedetaalsprekers. Is je Engels wat roestig? Speel dan de Global-uitbreidingsset. Die vragen gaan over alle talen van de wereld, en zijn dus interessanter voor niet-anglofonen. Wat dat woord betekent? Ga het spel maar spelen! – Sterre Leufkens -
[*] Malagassisch; ‘Jacuzzi’ was de achternaam van de zeven broers die het ding hebben bedacht.
League of the Lexicon, 2 tot 6 spelers (vanaf 10 jaar), £ 34.99
Global-uitbreidingsset, £ 14.99
——
‘Eeuwige’ kalender
Ik ben geen fan van puzzelen. Althans, met de activiteit zelf vermaak ik me wel, ik vind het alleen dealbreakend jammer dat het resultaat van die uren hersenwerk weer in de doos verdwijnt. Eerlijkheid gebied dus te zeggen dat ik puzzels en alles puzzelig daarom meestal links laat liggen. Best zonde, want – en dan verwijs ik even naar neuropsycholoog Erik Scherder – puzzelen kan helpen je brein fit te houden. Fijn voor mij dus dat de Perpetual Calendar na het bouwen niet alleen leuk op je bureau belooft te staan, maar je de houten 3D-puzzel daadwerkelijk als kalender kunt gebruiken.
Het pakket bevat alles wat je nodig hebt. De houten onderdelen zijn voorgesneden en eenvoudig uit de vorm te drukken. Er is geen lijm nodig, geen batterijen en in de handleiding staan de stappen duidelijk puntsgewijs uitgetekend. Na een uur bouwen – het zal een doorgewinterde puzzelaar/bouwer vast minder tijd kosten – staat mijn ‘eeuwige’ kalender. Door aan de schijven te draaien stel je het jaar en de maand in. Op het centrale vlak verschijnt dan de passende kalender. Even kijken: 21 maart (mijn verjaardag) viel in 2023 op een dinsdag, in 2024 wordt dat een donderdag.
Al snel blijkt de kalender trouwens niet écht perpetueel te zijn: de jaarring loopt tot 2040 (woensdag!). Desalniettemin staat hij wel erg mooi op mijn bureau. – Karlijn Klei -