Meer schadeclaims door smartphone
Na jaren van daling steeg het aantal ongelukken plots na 2013 met maar liefst 27 procent. Dat blijkt uit gegevens van het samenwerkingsverband tussen verzekeraars en wegbeheerders. Zij houden bij wanneer bergingsbedrijven te hulp schieten.
Zeer waarschijnlijk leidt het gebruik van smartphones achter het stuur tot de forse toename van ongelukken. Uit cijfers van de verzekeraars bleek al eerder dat het steeds gevaarlijker wordt op de weg. Zij meldden dat het aantal schadeclaims in 2015 met maar liefst acht procent toenam ten opzichte van 2014. Volgens directeur Richard Weurding van het verbond van verzekeraars komt dit onder meer door het gebruik van smartphones achter het stuur. Hij riep eerder op tot een Deltaplan Verkeersveiligheid. Ook het Openbaar Ministerie en de ANWB stelden al eerder dat de politie de weg op moet om verkeersovertreders in de kraag te vatten. Eerder schreef techniekredacteur Robert Visscher van NEMO Kennislink onderstaand redactioneel om de textalyzer in te voeren, die nagaat of iemand tijdens het veroorzaken van een ongeluk bezig was met zijn of haar mobiele telefoon.
Hoe gevaarlijk het is om dronken achter het stuur te kruipen weten we allemaal. De politie houdt niet voor niets alcoholcontroles en na ongelukken controleren agenten regelmatig of iemand teveel dronk. Niet alleen drank, maar ook smartphonegebruik is een directe bedreiging van de verkeersveiligheid.
Het is daarom noodzakelijk dat de politie naast alcoholtesten ook de textalyzer gaat toepassen. Dit apparaatje gaat na of iemand de smartphone heeft gebruikt tijdens een ongeluk. De politie verbindt het na afloop van een ongeluk of tijdens een test en dan krijgen agenten een overzicht wanneer iemand een mobiele telefoon voor het laatst gebruikte. De staat New York wil deze technologie al invoeren. Nederland moet niet afwachten, maar direct het initiatief nemen om in de voetsporen te treden van deze Amerikaanse staat.
Angstaanjagende cijfers
De nood is hoog. Veel wetenschappelijke onderzoeken laten al zien dat afleiding in het verkeer zeer gevaarlijk is. Weinig leidt in het verkeer zo af als de mobiele telefoon. Of het nu om bellen gaat, Facebook checken of een sms versturen. Onderzoekers van de Amerikaanse universiteit Virginia Tech analyseerden data die over een periode van drie jaar waren verzameld onder 3500 automobilisten. Zij concludeerden dat de smartphone verreweg de meest gevaarlijke afleiding is op de weg. Wie een telefoon gebruikt achter het stuur heeft twaalf keer meer kans op een ongeluk.
Angstaanjagende cijfers natuurlijk, maar blijkbaar niet afschrikwekkend genoeg. Ik kom overal in Nederland automobilisten tegen die met hun smartphone bezig zijn. Je herkent ze meestal van verre aan de slingerende bewegingen of doordat ze niet of heel laat pas optrekken bij een groen licht.
De toename van het smartphonegebruik lijkt hand in hand te gaan met de plotse stijging van de verkeersdoden van de afgelopen jaren. Want na jaren van daling van het aantal fatale slachtoffers op de weg, overlijden opeens meer weggebruikers. In 2015 (621 dodelijk slachtoffers) kwamen onderweg 51 meer mensen om het leven dan in 2014 (570 verkeersdoden). Waar dit precies door komt is overigens niet helemaal duidelijk, maar het lijkt me sterk dat smartphones hier geen invloed op hebben. Er is geen keihard onderzoek, maar ook de ANWB en Veilig Verkeer Nederland benadrukken dat smartphones een belangrijke rol spelen.
Textalyzer?
Het apparaatje werd mede ontwikkeld door Amerikaan Ben Lieberman. Zijn zoon Evan overleed vijf jaar geleden na een auto-ongeluk. Lieberman wilde weten of de automobilist afgeleid was door zijn telefoon tijdens het ongeluk. Hij vroeg daarvoor alle telefoongegevens op en merkte dat de politie er nauwelijks in geïnteresseerd was omdat ze niet wisten hoe ze met de informatie om moesten gaan. Samen met het bedrijf Cellebrite ontwikkelde hij vervolgens de textalyzer. Een artikel over Lieberman en de nieuwe technologie vind je hier. Technisch is het allemaal niet heel ingewikkeld en uiteraard is het zeer belangrijk dat de privacy van de gebruikers gewaarborgd wordt.
Koning der afleiders
Ook in andere landen, zoals de Verenigde Staten, neemt het aantal dodelijke slachtoffers plots fors toe. In de eerste zes maanden van dit jaar was daar zelfs een stijging van negen procent ten opzichte van een jaar daarvoor. En toen was het aantal verkeersslachtoffers al fors gestegen in vergelijking met voorgaande jaren.
Stemherkenning en apps
Er is nog meer technologie die kan helpen. Zoals het ontwikkelen van betere stemherkenning, zodat je je telefoon niet meer in handen hoeft te houden om toch berichtjes te versturen of bijvoorbeeld het navigatiesysteem te bedienen. Ook praten kun je zien als afleiding (en muziek luisteren ook), maar het is veel minder sterke afleiding (en van een andere orde) dan een telefoon met de vingers bedienen. Ook zijn er al handige apps, waaronder Lifesaver. Tijdens het rijden blokkeert dit programmaatje je telefoon. Je ontvangt dus ook geen notificaties. Dat is geen gek idee, omdat de universiteit van Florida (Verenigde Staten) al aantoonde dat het ontvangen van een notificatie een vergelijkbaar effect heeft op de concentratie als het gebruik van een mobiele telefoon. Ook verzekeraar A.S.R. heeft een app, die alles blokkeert wat je af kan leiden wanneer je harder rijdt dan 15 kilometer per uur
Het is tijd voor actie. Prima hoor al die reclamespotjes op de televisie en langs de weg die automobilisten vertellen dat ze onderweg offline moeten. Maar het is tijd voor zwaarder geschut. Laat de politie de textalyzer gebruiken en zorg ervoor dat de straffen extra hoog zijn wanneer iemand een ongeluk veroorzaakte terwijl hij of zij de smartphhone gebruikte. Daar gaat ongetwijfeld een afschrikwekkende werking vanuit. Haal ook, net zoals bij alcoholcontroles, mensen langs de kant en check of ze hun mobiele telefoon gebruikten tijdens het rijden. Deel dan een boete uit, pak de telefoon af of vorder na een paar overtredingen het rijbewijs.
Natuurlijk is zo’n textalyzer geen ideale oplossing. Net zoals de alcoholtest, wordt het in veel gevallen pas na een ongeluk gebruikt en is het al te laat. Maar het is veel beter dan niks doen en af en toe een boete hier en daar uitdelen. Er is toch ook niemand voor het afschaffen van een blaastest bij automobilisten die een ernstig ongeluk hebben veroorzaakt? Dan is het ook te gek voor woorden dat een textalyzer nog altijd niet is ingevoerd. Heel veel onderzoeken laten al zien hoe funest afleiding op de weg is en dat de smartphone de koning van de afleiders is. Laat de politie dan ook wat met deze wetenschap doen.