Naar de content

Dutje of doorhalen?

Waarom slapen soms slimmer is

Een grijze wekker op een witte ondergrond.
Een grijze wekker op een witte ondergrond.
Wikimedia Commons

We hebben het vaak druk-druk-druk in onze maatschappij en dan is het niet altijd even makkelijk om én genoeg te slapen én genoeg te werken. Tegelijkertijd bevordert voldoende slaap nou juist wel weer onze concentratie. Kortom, wat te doen als je zit te knikkebollen, maar nog wel een dringende deadline hebt? Dutje doen of juist een nachtje doorhalen?

Het lukt niet altijd om zeven à acht uur slaap te krijgen. Jammer, want de gevolgen van slaaptekort zijn behoorlijk – zo kan het leiden tot irritatie, uitputting, verlies van concentratievermogen en een verzwakt immuunsysteem.

Een kat die bovenop een computer slaapt.

Even een power nap houden is zo gek nog niet. Ook voor mensen.

Wikimedia Commons

Wonderdutje

Gelukkig kan een kort dutje overdag, ofwel een power nap, deze gevolgen verminderen. Een power nap hoort een verfrissend effect te hebben. Bij een power nap is het streven om de eerste twee slaapstadia te bereiken en omdat dit grofweg twintig minuten duurt, is dat de tijdsduur van een gemiddelde, effectieve power nap. Het verschilt per persoon hoe lang het precies duurt om de eerste twee slaapstadia te doorlopen, en daarom is het een goed idee om voor jezelf te experimenteren met power naps.

Slaapmat

Onderzoek laat zien dat dutjes overdag goed zijn voor het humeur en de alertheid. In het bijzonder blijken de power naps van twintig minuten effectief te zijn. Die periode is namelijk lang genoeg om van de voordelen te genieten, maar kort genoeg om traagheid en verwarring na het slapen, ook wel slaapinertie of slaapmatheid genoemd, te voorkomen.

Een oude man slaapt op een bed onder een gekleurde deken.

Korte middagdutjes als de siësta lijken ons te helpen fit en fris te blijven. Hoe lang we precies nodig hebben hangt mede van ons lichaam af.

Wikimedia Commons

Een theorie over hoe slaapinertie tot stand komt, stelt dat het ontstaat doordat de remslaap, het onderdeel van de slaap waarbij we dromen en onze armen en benen volledig ontspannen zijn, onderbroken wordt. Niet alleen wordt men er traag van, maar men krijgt ook het idee dat hij/zij vermoeider is dan voor het dutje. Daarom is het essentieel om niet te lang door te slapen.

All nighters

Ondanks het feit dat slaaptekort veel negatieve gevolgen kan hebben, halen veel mensen wel eens een nacht door. Een bevolkingsgroep die hier bij uitstek om bekend staat zijn studenten – en dan niet alleen om te feesten, maar ook om te studeren.

De motivatie in het laatste geval is vaak het idee dat de uren die niet aan slaap maar aan studeren besteed worden, wellicht voor een voldoende kunnen zorgen op een tentamen of paper. Maar heeft het eigenlijk zin om de nacht studerend of werkend door te brengen?

Een grijze wekker op een witte ondergrond.

Op tijd naar bed gaan is niet altijd even gemakkelijk als je werk nog niet af is.

Wikimedia Commons

Nee. Goed werk leveren terwijl je te weinig hebt geslapen lukt meestal niet, zo blijkt uit onderzoek onder studenten. Uit een onderzoek van St. Lawrence University (VS) uit 2007 bleek bijvoorbeeld dat tweederde van de studenten die de nacht doorgehaald heeft lagere cijfers haalt.

Dit is niet verrassend. Wetenschappelijke literatuur over de beruchte ‘all nighters’ zegt hetzelfde: het leidt tot moeheid, lagere cijfers en psychopathologische klachten. Vooral de verslechterde mentale gezondheid is aanhoudend – dit betekent dat de persoon zelfs een periode na de all nighter nog steeds een slechter humeur eraan overhoudt.

Een student zit aan tafel met een boek en aantekeningen. De student slaapt met haar hoofd op tafel.

Zzz. Slapende studente tussen boeken. Even diep slapen zou haar prestaties de volgende dag wel eens kunnen helpen.

Wikimedia Commons

De bovengenoemde negatieve gevolgen van de all nighter vinden gelukkig wel alleen plaats als we het over een aantal nachten doorhalen hebben. Als er slechts één nacht doorgehaald wordt, zijn de consequenties niet zo drastisch.

Zo liet Pamela Thacher (St. Lawrence University) in haar onderzoek over all nighters zien dat studenten na het doorhalen van één nacht weinig verschilden in prestatie ten opzichte van studenten die de nacht niet doorgehaald hadden. De verschillen die er wel waren, waren verschillen in geheugen en een teveel aan zelfvertrouwen op de taken. Dit lijkt in tegenspraak te zijn met andere onderzoeken die hebben laten zien dat all nighters slecht zijn voor de cijfers.

Kortom, power naps zijn over het algemeen positief, terwijl de all nighter niet heel handig blijkt te zijn. Echter, een enkele all nighter kan geen kwaad.

Bronnen
  • Davidhizar R., Poole V. L. & Giger N., Power nap rejuvenates body and mind, Pennsylvania Nurse, 51, 3. (1996).
  • Hayashi, M., Watanabe, M., & Hori, T., The effects of a 20 min nap in the mid-afternoon on mood, performance and EEG activity, Clinical Neurophysiology, 110, 272-279. (1998)
  • Mednick, S., Nakayama, K. & Stickgold, R., Sleep-dependent learning: a nap is as good as a night, Nature Neuroscience, 6, 697-698 (2003).
  • Pace-Schott, E. F., Hutcherson, C. A., Bemporad, B., Morgan, A., Kumar, A., Hobson, A. J., & Stickgold, R., Failure to find executive function deficits following one night’s total sleep deprivation in university students under naturalistic conditions, Behavioral Sleep Medicine, 7, 136-163 (2009).
Dit artikel is een publicatie van Spiegeloog