Naar de content

'Sint zat te denken...'

Wetenschappelijke speelgoed gerecenseerd door onze eigen redactie

mattbuck, via CC BY-SA 4.0

Het heerlijke avondje komt er al weer bijna aan, maar nog steeds geen idee wat ‘de Sint dit jaar gaat schenken’? De redactie van NEMO Kennislink probeerde allerlei speelgoed met een wetenschappelijk tintje uit.

De redactie van NEMO Kennislink heeft al het speelgoed ook echt uitgeprobeerd, zoals te zien in dit filmpje van Kennislinkredacteur Roel van der Heijden.

——

Sanne Deurloo, CC BY NC 2.0

Goede Discovery Kit

Als kind was ik gefascineerd door het boek Gesteenten en Mineralen, uit de geweldige reeks _Hoe-en-Wat_-boeken. Daarin las ik al dat geodes ontstaan uit luchtbellen in het gesteente. Water met mineralen sijpelt er doorheen, waardoor binnenin prachtige kristallen groeien. Op vakantie in Frankrijk vond ik stenen – zelfs een magisch fossiel – maar nooit zulke prachtige kristallen als in het boek.

Kopen is niet hetzelfde als vinden, maar je komt in de buurt met deze Geode Discovery Kit omdat je de stenen zelf mag openhakken. Jij aanschouwt als eerste het binnenste. In de doos zitten drie geodes, een (Engelstalig) foldertje dat iets vertelt over hoe ze ontstaan, een veiligheidsbril en een plastic standaardje. Hamer en beitel ontbreken: @Fabrikanten, we snappen best dat er geen gereedschap in zit, maar zet het duidelijk op de verpakking!

Een goed hamertje en extra veiligheidsbrillen zijn wel nodig. Misschien werkt een slijptol nog beter maar dat is echt geen kinderspeelgoed. Het jonge deel van het testpanel (7 en bijna 6) vond het spannend maar ook erg lawaaiig en kreeg de stenen niet open. De kit is geschikter voor 9-plussers met stenen-interesse. Een steen in twee mooie helften openhakken, is niet eenvoudig. Je bent er ook echt even mee bezig. Maar toen de eerste steen barste, gaf dat wel een kinderlijk blij gevoel bij de 40+-testpersonen. – Sanne Deurloo, hoofdredacteur NEMO Kennislink-

Geode Discovery Kit. Vanaf 9 jaar. Prijs: € 14,95. Te koop o.a. bij de NEMO shop

——

De Verzinfabriek

Er was eens een zeemeermin. Ze heette Ariël. Ze woonde heel dicht bij een onbewoond eiland. Op een dag zag de zeemeermin een zwaan met flessenpost in zijn bek. Zo begint het verhaal van mijn achtjarige dochter, dat ze maakte met de kaartjes van de Verzinfabriek.

Het spel bestaat uit 46 kaartjes, opgedeeld in vier categorieën: hoofdrollen, bijrollen, voorwerpen, plekken. De vrolijke afbeeldingen prikkelen de fantasie. Ook voor mij als ouder zijn ze een handige hulp, want hoe vaak wordt me niet gevraagd voor het slapen gaan een verhaaltje te verzinnen, en mis ik even inspiratie. Je kunt natuurlijk ook samen met je kind een verhaal maken.

Het concept is heel simpel, maar dat geeft je ook de vrijheid om je eigen spelregels te bedenken. Je kunt het zelfs gebruiken om met meerdere kinderen een toneelstukje op te voeren. Voor de taalontwikkeling is dit spel ook nog eens heel goed: want stiekem ben je in dit spel heel veel bezig met zinsbouw én de opbouw van een goed verhaal. Overigens kun je er natuurlijk ook zelf nog kaartjes bij maken als je er geen genoeg van krijgt! – Mathilde Jansen, redacteur Taal & Spraak –

De Verzinfabriek. 4-8 jaar. Prijs: vanaf € 8,95. Te koop o.a. bij gezinnig.nl

——

Kweek je eigen Triops

Een doos in de speelgoedwinkel, met beestjes die je kan kweken? Ik geloofde er niks van. De tekst op de doos hielp niet echt: “Triopsen zijn eeuwenoude waterdiertjes, uit de tijd van de dinosaurussen.” Dat is een beetje alsof je over je 6-jarige dochter zegt dat ze ‘minutenoud’ is. Triopsen bestaan al 350 miljoen jaar.

“Het zijn vast gewoon speelgoedbeestjes die opzwellen als je ze in het water legt”, opperde ik, denkend aan de groei-dino’s die we eerder in huis hadden. Maar ik had het mis. Het doosje bevat een bakje, Triops-eitjes, en wat voer. Triops-eieren zijn bestand tegen bijna alles. In de natuur leven de beestjes in waterplassen die in de zomer opdrogen. De eieren komen pas uit als ze weer met water in aanraking komen. Na ruim een week zagen we inderdaad allemaal bewegende stipjes, waarvan er uiteindelijk twee uitgroeiden tot herkenbare Triopsen.

De kweekdoos bevat alles wat je nodig hebt. Volgens de gebruiksaanwijzing moet je er zelf gedestilleerd water bij kopen, maar dat is in Nederland overbodig: Het water dat hier uit de kraan komt is hartstikke zuiver en voldoet prima. – Marlies ter Voorde, redacteur Aarde & Klimaat –

Kweek je eigen Triops. 7-14 jaar. Prijs: vanaf € 7,99. Te koop o.a. bij Intertoys

——

Dokter Bibber

Ben jij een goede chirurg? In het bekende kinderspel Dokter Bibber is het de bedoeling dat je dertien gekke kwalen met een pincet verwijdert uit het lichaam van Sam, de patiënt. Hij heeft onder andere last van een piepend oor, giftig gas, een kikker in zijn keel en een bevroren teen. Maar pas op! Als je met bibberende handen opereert en je met de pincet per ongeluk iets anders raakt dan de kwaal, dan gaat de zoemer af. En dan gloeit Sams neus rood.

Doktertje spelen met Dokter Bibber was meer dan twintig jaar geleden in mijn kindertijd al een hit. Urenlang heb ik me ermee vermaakt. En het leuke is dat ik er steeds beter in werd, want oefening baart kunst. Dokter Bibber bevat alle ingrediënten die een spel de moeite waard maken: competitie, spanning, frustratie en audiovisuele elementen. Bovendien train je je oog-handcoördinatie en fijne motoriek. Een prototype van dit spel, genaamd Operation, kwam al in 1964 op de Amerikaanse markt en het is niet voor niks dat deze klassieker nog steeds overal verkrijgbaar is. – Mariska van Sprundel, redacteur Hersenen & Gedrag –

Dokter Bibber. Vanaf 4 jaar. Prijs: € 19,54. Te koop o.a. bij Intertoys

——

Tornado Tube

Eén van mijn eigen favoriete gadgets is de Tornado Tube. Met deze gadget kan je twee frisdrankflessen aan elkaar koppelen. Het concept is supersimpel, maar het effect dat je krijgt is des te leuker.

De meest efficiënte manier om een fles water te legen is door een draaikolk te creëren. Het water kan langs de buitenkant van de flessenhals naar buiten terwijl de lucht tegelijkertijd naar binnen kan. Door dit koppelstuk tussen twee flessen te zetten kan je dit effect keer op keer laten zien.

Eigenlijk iedereen vindt het een mooi effect. Niet voor niets is de Tornado Tube een heel populair item in de NEMO Shop. Door kleurstof aan het water toe te voegen maak je het effect natuurlijk nog mooier. De Tornado Tube is geschikt voor alle standaard frisdrankflessen. Let bij monteren er even op dat ook dat laatste plastic ringetje dat onder de dop van de fles zit verwijderd wordt. – Arjen Wijker, shopmanager NEMO Shop –

Tornado Tube. Vanaf 4 jaar. Prijs: € 2,50. Te koop o.a. bij de NEMO shop

——

Elles Lalieu voor NEMO Kennislink via CC0

Panic lab

Panic lab is een reactiespel. Amoebes zijn uit het laboratorium ontsnapt en moeten zo snel mogelijk worden gevangen. Vier dobbelstenen (laboratorium, vorm, kleur en motief) bepalen naar welke amoebe je op zoek bent. Sla je als eerste op het kaartje met de juiste amoebe, dan win je een fiche. Snelheid is dus belangrijk, maar nauwkeurigheid ook. Sla je op de verkeerde amoebe dan raak je een fiche kwijt.

Het basisspel met alleen laboratoria en amoeben is vrij eenvoudig. Ventilatieroosters en mutatielokalen maken het spel moeilijker. Als een amoebe in een ventilatierooster terecht komt, verdwijnt hij en komt pas weer bovengronds bij het volgende ventilatierooster. In een mutatielokaal verandert één van de eigenschappen van de amoebe en moet je dus plotseling op zoek naar een ander kaartje. Er zijn mutatielokalen voor kleur, vorm en motief. Een amoebe kan tijdens de zoektocht door verschillende mutatielokalen zijn gekomen, waardoor je soms echt goed moet kijken voordat je op een kaartje slaat.

Panic lab is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar, maar het is vooral belangrijk dat het niveau van de spelers die meedoen een beetje hetzelfde is. Iemand die stap voor stap de kaartjes langsgaat om de amoebe te zoeken heeft geen kans tegen iemand die in een keer de situatie overziet en gelijk op het kaartje slaat. Wij hebben dit opgelost door spelers individueel te laten zoeken, maar dan wel binnen een bepaalde tijd. Met echt jonge kinderen kun je het basisspel ook als puzzel gebruiken door de factor tijd weg te laten. – Elles Lalieu, redacteur Medische Wetenschappen –

Panic Lab. vanaf 8 jaar. Prijs: € 11,95. Te koop o.a. bij de NEMO Shop

——

Esther Thole voor NEMO Kennislink via CC-BY-NC-ND

Ein-O Zuren en Basen

Scheikunde draait om verandering en de ‘Zuren en Basen’ doos van Ein-O-Science laat dat goed zien. De mooi uitgevoerde, compacte doos bevat alles om zelf de zuurgraad (pH) van oplossingen te meten. Je moet alleen wat (kleurloze!) azijn uit je eigen voorraad aanspreken.

Het begeleidende boekje geeft goede uitleg, maar is voor basisschoolleerlingen (doelgroep 9+) nogal hoog gegrepen. De instructies zijn echter goed te volgen voor kinderen en de proefjes zijn eenvoudig in de uitvoering. Je druppelt wat azijn in een reactievaatje dan bepaal je met lakmoespapier en de pH-kleurenkaart (allemaal bijgeleverd) of het zuur of basisch is.

Dat klinkt misschien niet spannend, maar het is voor kinderen een openbaring dat een geel papiertje in een kleurloze oplossing opeens knalrood wordt. Of donkerblauw. En dan kun je gaan mengen. Langzaam voeg je wat zuur toe aan de basische oplossing. Het gaat bruisen! Het gele papiertje wordt niet meer blauw, maar groen. Nog een beetje zuur erbij het verkleurt helemaal niet meer. Dat was hier thuis het startsein om van alles uit de kast te halen: melk, augurken, afwasmiddel en ook je spuug kun je natuurlijk testen. Voor deze prijs een prima cadeau om te beginnen met scheikundige proefjes thuis. – Esther Thole, redacteur Chemische Wetenschappen –

Ein-O Zuren en Basen. Vanaf 9 jaar. Prijs: vanaf € 5,70. Te koop o.a. bij de NEMO Shop

——

Pustefix belllenblaas

Welk kind is er niet verzot op bellenblazen? Vanaf de late middeleeuwen zijn er al bellenblazende kinderen te zien op schilderijen. Ze gebruiken een schoteltje of schelp voor het sop en een pijpje om te blazen. Ook een bellenblazend Jezuskindje was populair. Bellenblazen noemden we toen bobbelen, wat regelmatig terugkomt in stichtelijke teksten: de mens is als een bobbelken, zo vergankelijk. Vandaar dat bellenblazende kinderen vaak op moralistische afbeeldingen zijn afgebeeld.

Om bellen te kunnen blazen heb je alleen zeep(sop) nodig en iets wat als een vorm kan dienen om door te blazen. Het bekendste is natuurlijk het busje bellenblaas maar wie voor de serieuze bellen wil gaan, heeft sterkere bellenblaas nodig. Een heel bellenblaaspakket is niet nodig, met een beetje fantasie maak je zelf je blaasvormen. Neem bijvoorbeeld 2 meter wol en bindt het 50cm van elkaar aan 2 stokken. Van de rest maak je een gesloten cirkel met een gewichtje eraan, zoals een zware paperclip. Dip het stuk touw met gewichtje helemaal in de Pustefix superblaas en zorg dat je wind mee hebt. Bellen van meters lang en met schitterende kleuren zijn het resultaat! Wel buiten doen, want binnen wordt het een kleverige kliederboel. – Marjolein Overmeer, redacteur Geesteswetenschappen –

Pustefix belllenblaas. Vanaf 5 jaar. Prijs: vanaf € 4,50. Te koop o.a. bij de NEMO Shop

——

Aya uit Yopougon

Hoewel de personages en de setting heel anders zijn is er toch een belangrijke overeenkomst tussen Het Leven van een Loser en Aya uit Yopougon: voor beide stripboeken geldt dat je ze moeilijk kan wegleggen als je er eenmaal in begint. Dat komt omdat je vanaf de allereerste pagina wordt meegesleurd in het leven van de intelligente Aya, die onder meer probeert zich een plaatsje op de middelbare school te verwerven, ondanks dat haar familie het niet zo breed heeft. Daarnaast heeft ze ook genoeg aan haar hoofd, van vriendin Adjoua uit de handen van foute mannen proberen te houden tot soms het oplossen van heuse misdaden.

Al met al leest dit boek als een heerlijke tienersoap, die je puber tegelijkertijd een heel mooi inkijkje geeft in het leven in een stad in Ivoorkust en meer algemeen in de Ivoorse/West-Afrikaanse cultuur. Geen wonder, want een van de bedoelingen van schrijfster Marguerite Abouet en haar echtgenoot, tekenaar Clément Oubrerie, was om korte metten te maken met vooroordelen over Afrika door te laten zien hoe het leven in een Afrikaanse volkswijk eruit ziet: dynamisch en hartelijk, maar soms ook intens en moeilijk. De flinke dosis humor in dit boek (en de volgende in de reeks) zorgt er echter voor dat het verhaal nooit zwartgallig wordt. – Marloes van Amerom, redacteur Sociale Wetenschappen –

Aya uit Yopougon. Vanaf 10 jaar. Prijs: vanaf € 9,97. Te koop o.a. bij Bol.com

——

Cortex Challenge

Laat je hersens kraken met Cortex Challenge, een vliegensvlug spel voor het hele gezin. Wie lost de hersenpuzzels het snelst op en heeft als eerste een compleet brein verzameld? In Cortex Challenge speel je acht typen breinkrakers, waaronder geheugentests, labyrinten, logica-puzzels en stroop-tests. Als je twee dezelfde breinkrakers hebt gewonnen, ruil je deze in voor een stukje brein. Met de voelopdracht kun je zelfs direct een hersendeeltje winnen: herken jij puur op de tast wat er op het reliëfkaartje staat? De speler die als eerste de vier breindeeltjes compleet heeft, wint het spel.

Cortex Challenge is een nieuw spel, dat makkelijk te leren is en in ongeveer een kwartier uitgespeeld is. Leuk voor even snel tussendoor dus. Het spel blijft spannend doordat elke speler goed is in een ander type breinkraker en je maar moet afwachten wat de volgende puzzel op de stapel zal zijn. De hersenpuzzels zijn stuk voor stuk niet erg ingewikkeld, maar dat zorgt er juist voor dat je het spel met jong en oud kunt spelen. Iedereen kan het, maar wie is het snelst? – Erica Renckens, redacteur Over Taal Gesproken –

Cortex Challenge. Vanaf 8 jaar. Prijs: vanaf € 14,95. Te koop o.a. bij Spellenrijk.nl

——

4M Green Science, via CC 0

Windmill Generator

Hoe de wereld achter het stopcontact eruit ziet, is voor veel mensen een raadsel. Een van de leukste manieren om te laten zien hoe energie wordt opgewekt, is door een windmolentje te bouwen. Als het hard waait draaien de wieken rond en daarmee kun je een lampje laten branden.

Dat was de gedachte van de makers van de Windmill Generator, dat in 2015 de belangrijke red dot design award won. Het is een bouwpakket waarmee je een windmolen bouwt die een lampje laat branden. Het enige dat je ervoor nodig hebt is een (gebruikte) waterfles en een kleine schroevendraaier. Het is een eenvoudig klusje om de windmolen in elkaar te zetten.

Op de doos staat dat het geschikt is voor kinderen vanaf negen jaar, maar ik denk dat iets jongere kinderen er ook prima mee overweg kunnen. Mijn zoon van vijf lukte het nog niet helemaal alleen, maar vond het wel allemaal razend spannend: hoe de wind zo’n lampje laat branden. Je hebt niet alleen plezier van het bouwen, maar ook van het spelen. Al lukt dat laatste helaas niet al te vaak, want het moet behoorlijk hard waaien voordat het moelentje gaat draaien. – Robert Visscher, redacteur Techniek –

Windmill Generator. Vanaf 9 jaar. Prijs: vanaf € 14,95. Te koop o.a. bij de NEMO shop

——

Smart Games, via CC 0

Parking Puzzler

Een legpuzzel met maar zes stukjes, dat is toch iets voor peuters? Hoeft niet. In de Parking Puzzle moet je zes L- en I-vormige tegels, elk met één of twee gekleurde auto’s er op, op een vierkant pleintje neerleggen. Er zijn wat extra randvoorwaaren, maar het principe is heel simpel. Toch kan het nog best lastig zijn, om de opgaven in het bijgeleverde boekje te maken. Zo’n opgave laat zien waar alle of sommige kleuren auto’s staan, maar niet naar welke kant de neus wijst (en uiteraard niet op welke tegel ze staan).

Anderzijds, laten we niet overdrijven: er zijn tientallen opgaven in de categorieën ‘starter’ tot ‘master’, maar ik vond de master-opgaven niet veel moeilijker dan de rest. Meer dan een minuut of vijf zal het parkeren je zelden kosten.

Onder dezelfde naam bestaan ook puzzels waar je auto’s of containers met vernuftig geschuif moet bevrijden uit een schijnbaar onontwarbare kluwen. Deze Parking Puzzle is echter een zuivere legpuzzel, die door het verrassend grote aantal mogelijkheden aan Tangram doet denken. Leuk om mee te nemen naar het vakantiehuisje, voor kinderen rond de twaalf jaar. – Arnout Jaspers, redacteur Wiskunde –

Parking Puzzler. Vanaf 7 jaar. Prijs: vanaf € 14,99. Te koop o.a. bij Smart Games

——

Water Rocket

Het mag éigenlijk niet ontbreken in je opvoeding: het bouwen van een waterraket. Met een frisdrankfles, een kurk en een fietspomp kan eigenlijk iedereen een raket in elkaar knutselen die je toch minimaal over een huis knalt. Voor de niet-knutselaars onder ons biedt 4M een kant-en-klaar-pakket aan, je hebt alleen nog water en een fietspomp nodig. Zoek een mooi open veldje en je bent klaar voor de lancering!

Het in elkaar zetten van de raket is simpel en goed uitgelegd in het boekje, dat tevens het principe van de waterraket uitlegt. Ook de lancering is eenvoudig. En wow, wat vliegt zo’n raket. De hoogte van dertig meter die op de verpakking staat is misschien een beetje overdreven maar niet eens zoveel. Ook is de raket herbruikbaar én betrouwbaar, alledrie de testlanceringen waren succesvol.

Ondanks dat het pakket een beetje prijzig is voor wat het eigenlijk is, is het een prima ‘instapraket’. De echte enthousiasteling zal vervolgens zeker zelf een verbeterde raket in elkaar knutselen. – Roel van der Heijden, redacteur Astronomie, Natuurkunde & Techniek –

Water Rocket. Vanaf 14 jaar, onder toezicht van een volwassene! Prijs: € 22,95. Te koop o.a. bij de NEMO shop

——

ReactiesReageer