Prostitutie, economie en de prijs van pijpen

Levitt legt bijvoorbeeld uit waarom er honderd jaar geleden zo veel meer hoeren waren dan vandaag de dag. Rond 1913 koos maar liefst een op de vijftig Amerikaanse vrouwen voor een carrière als prostituee. In een tijd van grote werkloosheid en een gebrek aan uitkeringen, was prostitutie voor vrouwen financieel gezien een bijzonder aantrekkelijke optie. In het Chicago van 1913 verdienden meisjes van lichte zeden een stuk beter dan winkelmeisjes en poetsdames.

Een gewone groenten- of kousenverkoopster verdiende een salaris dat, omgerekend naar hedendaagse dollars, zou uitkomen op ongeveer $6.500 per jaar. Een prostituee verdiende ergens tussen de $25.000 en $76.000 per jaar. In chique high society bordelen konden meisjes zelfs meer dan vier ton per jaar binnenhalen. Dat prostitutie zo veel verdiende, kan volgens Levitt verklaard worden door de wetten van vraag en aanbod.

Vraag en aanbod

De vraag naar hoeren was honderd jaar geleden enorm – groter dan het aanbod. Zoals elke econoom kan vertellen: meer vraag dan aanbod drijft de prijs omhoog. De vraag naar hoeren was honderd jaar geleden veel groter dan nu, omdat prostituees een monopoliepositie hadden als het ging om het bevredigen van de seksuele verlangens van mannen. Jongemannen die nog niet wilden trouwen, hadden weinig andere opties, zeker niet als ze geen risico wilden lopen op een ongewenste zwangerschap en dus een ‘moetje’. Bij gewone ‘nette’ vrouwen hadden mannen überhaupt weinig kans; vrouwen bleven immers liever maagd tot aan hun huwelijksnacht. Een vrouw die seks voor het huwelijk had, daalde flink in waarde op de huwelijksmarkt. Dit is overigens een tweede reden waarom prostituees een hoge prijs konden bedingen: ze moesten gecompenseerd worden voor het risico dat ze nooit meer aan de man zouden komen.

Pas na de jaren zestig kregen prostituees last van marktconcurrentie. De seksuele revolutie bracht een grote bedreiging voort: vrouwen die gratis seks leverden, gewoon, voor hun plezier. Terwijl seks voor het huwelijk aan het begin van de vorige eeuw nog werd gezien als een grote zonde, werd dit nu de heersende norm. En waarom zouden mannen betalen voor iets dat ze nu gewoon gratis en voor niks konden krijgen, in studentenkamers of tussen de bloemen? De vraag naar prostituees daalde.

Prostitutie is sinds de seksuele revolutie in zekere zin ook meer taboe geworden. Een bezoekje aan de hoeren hoorde er vroeger min of meer bij. Waar zou een man anders seksuele ervaring kunnen opdoen? Volgens Levitt is tenminste 20% van de Amerikaanse mannen in de jaren vijftig ontmaagd door een hoer. Vandaag de dag heeft prostitutie een heel ander imago. Naar de hoeren gaan wordt niet gezien als een noodzaak, maar eerder als een soort last resort voor mannen die het niet voor elkaar krijgen om gratis seks te krijgen.

Taboebelasting

De prijs van pijpen is in vergelijking met vaginale seks flink gedaald. In de jaren twintig waren mannen bereid om twee of zelfs drie keer zo veel voor orale seks te betalen, terwijl ze nu amper de helft neerleggen. Volgens Levitt heeft dit alles te maken met onze seksuele normen. Vroeger had orale seks een ‘taboe-belasting’: pijpen werd gezien als iets pervers. Vooral voor gelovigen was orale seks een zonde – je kon moeilijk beargumenteren dat orale seks iets met voortplanting van doen had. Maar toen orale seks, na de seksuele revolutie, gewoon geaccepteerd raakte, kon er geen speciale taboe-prijs meer voor pijpen worden gevraagd. Toch wordt er ook nu nog veel gepijpt op de straten van Chicago: van alle verleende seksuele diensten draaide 55% om orale seks.

Vakantiewerk

Prostituees blijken daarnaast handig in te spelen op de fluctuaties van de markt. Venkatesh ontdekte dat de vraag naar prostituees op 4 juli, een Amerikaanse feestdag, dramatisch stijgt. Terwijl de gezinnetjes in het park picknicken, sluipen de mannen weg om zich door een prostituee te laten verwennen. Zoals het goede ondernemers betaamt, verhogen de prostituees hun prijs met 30% en draaien heel wat overuren. Het prostituee-hoogseizoen trekt zelfs vrouwen aan die de rest van het jaar niet aan prostitutie doen, maar rond 4 juli een – broodnodig – extra zakcentje willen verdienen. Seks heeft hier weinig te maken met liefde en erotiek – en alles met geld, inkomen en economie.

Seks als zakelijke transactie: lastig voor klanten

Dat de prostituee voornamelijk wordt gedreven door economische motieven, vinden klanten maar moeilijk te verteren. Dit blijkt uit een onderzoek naar 103 Londense hoerenlopers, die anoniem werden geïnterviewd over hun ervaringen. Veel mannen houden een dubbel gevoel over aan prostitueebezoek. Het is spannend, makkelijk en soms noodzakelijk, maar gaat ook gepaard met schaamte, schuldgevoel en ontevredenheid. De geïnterviewde mannen beschreven hun eigen gevoelens ná de seks met woorden als ‘spijt’, ‘teleurstellend’, ‘boos op mezelf’ en ‘nog steeds eenzaam’. Hoewel sommige mannen aangaven dat ze seks-voor-geld plezierig vinden omdat het zo weinig verplichtingen met zich meebrengt, was het betaal-gedeelte toch een afknapper voor veel mannen. Zij hebben graag het idee dat ze seks hebben met iemand die naar hen verlangt.

Klanten hebben dan ook de neiging om de warme gevoelens van hun sekspartner te overschatten. Niet alleen denkt de meerderheid van de klanten dat prostituees echt opgewonden raken van betaalde seks, de meesten denken ook dat een prostituee positieve gevoelens over de klant heeft (40% van de woorden die klanten gebruikten om de gevoelens van de prostituee te beschrijven, was positief). Volgens eerder Amerikaans onderzoek, gebruiken prostituees zélf slechts in 9% van de gevallen positieve woorden; de overgrote meerderheid (77%) is negatief over seks met een klant. Ook opgewonden raken ze nauwelijks. Psychologisch onderzoek laat juist zien dat de eigen seksuele gevoelens van prostituees die lang in het vak zitten, behoorlijk schade oplopen. Seks gaat voor prostituees in de eerste plaats om geld; seksueel plezier en genot hebben er weinig mee te maken.

Lees ook:

• Mannelijk sekswerk: dubbel gestigmatiseerd (LOVER-artikel op Kennislink)
• Prostituees mijden loondienst (Facta-artikel op Kennislink)
• Bekijk Andere Tijden: De wallen
• Vrouwen die in vrouwen handelen (Tijdschrift voor Criminologie op Kennislink)
• Meer onderzoek naar prostitutie (WODC)
• Lees een eerste versie van Venkatesh’ en Levitts artikel An Empirical Analysis of Street-Level Prostitution (2007).