'Op expeditie ervaar je de mariene wetenschap pas echt'

De plekken waren schaars. Op de NICO-expeditie konden, verdeeld over twaalf etappes, 28 studenten mee. Een mooie kans voor aanstormende wetenschappers om het reilen en zeilen in de mariene onderzoekswereld te ervaren. Wie mee wilde, moest zich inschrijven voor de gewenste etappe en een motivatiebrief meesturen. Maar liefst 150 masterstudenten reageerden. Tom Theirlynck, student mariene biologie aan de Universiteit van Amsterdam, wist een plek te bemachtigen op de zesde etappe: een expeditie van bijna twee weken rond de Sababank.

Dit onderdeel van de expeditie sloot goed aan bij zijn eerdere stage, waarbij hij al duikend op Curaçao de invloed van matten van cyanobacteriën op koraal bestudeerde. De Sababank is ook een koraalrif, een paar kilometer ten zuiden van het Nederlandse eiland Saba in het Caribisch gebied. Eind februari stapten Theirlynck met drie andere studenten en een groep onderzoekers op Sint Maarten aan boord van het onderzoeksschip de Pelagia.

Had je voor je aan boord ging bepaalde verwachtingen?

“Niet wat betreft het werk, maar waar we tegenop zagen was de zeeziekte. Ik had geen idee hoe ik zou reageren. De eerste paar dagen was het heel erg.”

Wat was jouw rol aan boord van de Pelagia?

“Alle NICO-studenten namen monsters van het plankton om de verspreiding van soorten over de oceaan in kaart te brengen. Welke soorten komen er voor en hoeveel komen er voor? We zien ontwikkelingen in de verspreiding door opwarming van de aarde; de stijgende temperatuur en concentratie CO₂ wordt als eerste opgenomen in de oceaan. Plankton vormt de basis van het voedselweb in de oceaan. Als het plankton verstoord raakt, werkt dat door in alle hogere lagen van het voedselweb.”

“Het planktononderzoek voerden we uit met hele studententeam, ieder nam op zijn eigen etappe monsters. Ik voer mee rond de koraalriffen bij Saba, een nutriëntenarm gebied. Wij hadden in onze monsters daarom ook weinig plankton. Andere studenten hadden juist heel veel. Verder waren wij vliegende keep voor het andere onderzoek aan boord.”

Veel van de monsters liggen nu in de vriezers van het NIOZ (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee) voor analyse. Doen jullie de analyse zelf?

“Het echte onderzoek gebeurt inderdaad allemaal op het NIOZ. Het was onze rol om de monsters te nemen. Dat is wel een tikje abstract; wij weten niet wat we hebben gevonden. Er was wel een mogelijkheid om te helpen bij de analyse, en we worden door onze begeleider op de hoogte gehouden van de resultaten. Mocht er iets interessants uitkomen dan publiceren we de bevindingen misschien met z’n allen.”

Wat vond jij het leerzaamst aan deze ervaring op volle zee?

“Als student hadden wij een echte functie aan boord; we werden gezien als onderzoeker en waren verantwoordelijk voor ons eigen onderzoek. Dat was een leerzame ervaring. Daarnaast zagen we het volledige proces van wetenschap: van metingen tot resultaten tot aan een mogelijke publicatie. Wat ik ook mooi vond, was om te zien wat voor impact je bevindingen kunnen hebben. Expeditieleider Fleur van Duyl en Erik Meesters van het NIOZ filmden gezond koraal op de Sababank, wat nooit eerder gezien was. ‘s Avonds was het op het nieuws. Met expedities kom je soms op plekken waar nog nooit iemand is geweest, dus de kans dat je iets leuks vindt zit er altijd in.”

Ga je na je studie het onderzoek in?

“Voor de expeditie dacht ik daar wel een beetje aan, maar ik overwoog ook consultancy. Pas aan boord kwam ik erachter dat onderzoek doen echt iets voor mij is. De beste manier om uit te vinden of iets bij je past, is om het te doen. Marien onderzoek op een schip, met de bijbehorende routine, werken in een bredere context dan normaal: dat heeft me overtuigd. Ik ben bioloog, maar tijdens de expeditie kwam ik ook in aanraking met geologie. Voor mijn carrièreperspectief heeft deze ervaring grote invloed gehad. Door zo’n expeditie krijg je de mariene wetenschap ten volle glorie mee. Momenteel ben ik aan het solliciteren voor een PhD-positie.”

Denken alle studenten er zo over?

“Elke student heeft de expeditie positief ervaren. Het merendeel overweegt een PhD, maar niet iedereen. Op zo’n schip kan je er ook achter komen dat marien onderzoek totaal niet bij je past.”