Naar de content

'Oostblokfeestje' op songfestival bestaat niet

Vriendjespolitiek zelden doorslaggevend

Wikimedia Commons

Een Oostblokfeestje, roepen we ieder jaar – zelfs als de westerse landen net zo succesvol zijn. Britse statistici gingen op zoek naar de cijfers achter deze songfestival-mythe. Stemmen Oost-Europese landen echt alleen maar op elkaar? En hoeveel invloed heeft dat?

Welk liedje is dit jaar beter?

Op 13 mei staat OG3NE in de finale van het Eurovisiesongfestival 2017 met hun nummer Lights and shadows. Dit is de 62ste editie van het festival en vindt plaats in Oekraïne, in het voormalig Oostblok. Voorheen werd gevreesd dat Oostbloklanden alleen op elkaar stemmen en zo een ‘Oostblokfeestje’ creëren. Na de tweede plaats van Waylon en Ilse de Lange in 2014 is die angst misschien getemperd, maar we halen dit artikel toch naar boven: uit datzelfde jaar over onderzoek naar complotvorming door Britse wetenschappers.

Sinds vorig jaar is er wel een nieuwe stemprocedure van kracht gegaan. Die nieuwe procedure verandert echter niets aan de invloed die de professionele jury en de kijkers thuis op de uitslag hebben, maar heeft vooral betrekking op hoe de uitslag wordt gepresenteerd. In eerdere jaren was het soms mogelijk dat je ver voor de definitieve uitslag al wist wie er ging winnen; met de nieuwe procedure blijft het spannend tot het einde.

De afgelopen twee jaar horen we minder mensen roepen over een complot van het voormalige Oostblok. Maar voordat Anouk de finale haalde, was het ieder jaar raak – en niet alleen in Nederland. In 2008 trok de Britse omroeplegende Terry Wogan de integriteit van het festival in twijfel, en bij ons wist onder andere Gordon zeker dat het festival doorgestoken kaart was, nadat hij met de Toppers niet door de voorronden kwam.

Geven landen als Turkije hun buurlanden meer stemmen? Jazeker, maar dat doet Nederland ook. Het is echter niet zo dat alle Oost-Europese landen samenspannen om één van hen te laten winnen.

Wikimedia Commons

Er klopt alleen weinig van, zo blijkt uit een analyse van het Imperial College in Londen. Volgens de cijfers wordt er nooit uit haat tégen een specifiek land gestemd. Wel lijkt er een positieve discriminatie: landen uit dezelfde gebieden – die soms redelijk arbitrair bij elkaar ‘horen’ – stemmen vaker op elkaar. Het effect van die stemmen is echter klein. Zo klein zelfs, dat ze zelden de uiteindelijk uitslag zullen beïnvloeden.

Om tot deze wellicht verrassende conclusie te komen, bekeken de Britten de stemverdelingen van 1998 tot 2012. Uit de jaren daarvoor was geen data beschikbaar. De informatie verwerkten ze met behulp van zogenaamde Bayesiaanse hiërarchische formuleringen. Deze formuleringen geven statistici de kans om uit een grote hoeveelheid data specifieke invloeden te ontwarren die regelmatig terugkeren. Als je alleen naar de data zou kijken, kom je misschien wel patronen tegen maar heb je geen idee waar die patronen vandaan komen. De formuleringen helpen om de patronen te duiden.

Stemblokken

Daaruit kwam onder andere dat er bepaalde stemblokken zijn: Midden- en Zuid-Europa stemmen op elkaar, net als Zwitserland, Joegoslavië en Oostenrijk. Het grootste blok bestaat uit het Oost-Europa, maar in dat blok horen ook het Verenigd Koninkrijk en Scandinavië. Het ‘Oostblokfeestje’ is dus net zozeer een Brits of Zweeds feestje.

Gaan Ilse en Waylon vanavond de mythe doorbreken en hoger eindigen dan hun collega’s uit Polen, Servië en andere Oost-Europese landen?

Peter Kolkman, Flickr

Dat klopt ook als je naar de winnaars van de afgelopen jaren kijkt: Denemarken, Zweden, Azerbeidzjan en Duitsland wonnen – slechts één daarvan kan bij het Oostblok gerekend worden. De onderzoekers concluderen dat er wel degelijk vriendjespolitiek is en dat landen een bepaalde voorkeur hebben. Omdat dat echter voor elk blok geldt, zijn deze vriendschapsstemmen zelden doorslaggevend.

Als Waylon en Ilse de Lange vanavond dus laag eindigen, ten faveure van de Oost-Europese landen, is dat dus niet een complot; hun liedjes waren gewoon beter.

Bron

Marta Blangiardo, Gianluca Baio, Evidence of bias in the Eurovision song contest: modelling the votes using Bayesian hierarchical models, Journal of Applied Statistics, 23 april 2014, doi:arXiv:1308.6312

ReactiesReageer