Naar de content

Onverwachte recycling

Pixabay, stevepb via CC0

Veel vormen van recycling zijn al redelijk bekend. Maar onderzoekers werken ook aan het hergebruiken van producten die op het eerste gezicht niet zo nuttig lijken. Een overzicht van deze onverwachte recycling.

Dat we glas en papier hergebruiken weten de meeste mensen inmiddels wel. Ook recycling van elektrische apparaten en metalen neemt in bekendheid toe. Maar onderzoekers van over de wereld werken aan het hergebruiken van producten waarvan je waarschijnlijk niet zou denken dat je er nog waardevolle stoffen uit kunt halen. Vier voorbeelden op een rijtje:

Visafval

Als voedselproducenten een product met vis maken, blijft er veel over. De ingewanden, graatjes en huid gooien ze vaak simpelweg weg of gebruiken ze als voedsel voor andere vissen. In theorie is het mogelijk om het te composteren, maar omdat er zo veel verschillende moleculen in zitten blijkt dat erg lastig. Daarom kwamen Ramani Kandasamy en haar collega’s van SRM University in India met een andere oplossing: het afval omzetten en filteren om de nuttige moleculen her te gebruiken.

Kandasamy paste voor het proces de Streptomyces thermolineatus bacterie toe. Die zet het visafval om in lipase, een enzym dat vetten opsplitst in kleinere moleculen, en protease, een enzym dat andere enzymen afbreekt. Lipase en protease worden veel gebruikt in bijvoorbeeld de textielindustrie en om zepen of biodiesel te maken. Zodra de bacteriën de visresten hadden omgezet in de nuttige enzymen, filterden de onderzoekers ze uit het water. Voor bedrijven het proces echt kunnen toepassen wil Kandasamy het nog wel opschalen en op een makkelijke manier automatiseren. In de toekomst hopen ze zo een mooie nieuwe stroom van grondstoffen te creëren.

Een lekker bakje yoghurt levert wel veel afval op.

 Flickr, Janine via CC BY 2.0

Griekse Yoghurt

Griekse yoghurt wordt over de hele wereld steeds populairder. Maar om die specifieke smaak en textuur te bereiken, genereren de producenten ontzettend veel afval. Ze houden vooral veel wei over. Dat is een vloeistof die ook ontstaat bij de bereiding van kaas, en het bevat veel van de suikers lactose en fructose en melkzuur. Onderzoekers van de Cornell Universiteit in de Verenigde Staten en de Universiteit van Tübingen in Duitsland is het nu gelukt om deze nuttige stoffen uit de wei te halen.

Om dit voor elkaar te krijgen, gebruikten Lars Angenent en zijn collega’s een twee stappen systeem. Allereerst pompen ze het weimengsel continu in een bioreactor waar bij vijftig graden bacteriën de suikers omzetten in melkzuur. Al dit melkzuur gaat vervolgens door een filter en dan door in een tweede reactor. Die zetten ze op dertig graden en dan voegen ze andere bacteriën toe die de melkzuurmoleculen met elkaar laten reageren. Uiteindelijk halen de onderzoeker hexaanzuur en octaanzuur uit de tweede reactor. Deze moleculen gebruik je als vervanger voor antibiotica bij vee, want ze hebben een antimicrobiële werking. Volgens de onderzoekers is het eenvoudig hun systeem aan te sluiten op huidige Griekse yoghurtproductiesystemen. Maar de opbrengst kan nog wel wat beter. Op dit moment wordt iets meer dan de helft van de stoffen omgezet in hexaan- en octaanzuur.

Misschien komen deze netten uiteindelijk wel in jouw zwemkleding terecht.

 Pixabay, BriF via CC0

Visnetten

Je kunt visnetten in principe repareren, maar op een gegeven moment houdt het op. Veel van die kapotte visnetten eindigen op de bodem van de oceaan of op de vuilnishoop. Maar er zijn inmiddels meerdere initiatieven om van deze afdankertjes toch nog iets nuttigs te maken. Zo heeft Interface, een grote tapijtfabrikant, een collectie tapijt gemaakt waar ze de vezels van oude visnetten in hebben verwerkt. Om te zorgen dat de productie financieel haalbaar was, gebruikten ze hiervoor netten uit India en de Filippijnen.

Andere recycleaars vissen dichter bij huis. In Italië zet het sport- en surfkledingmerk Volcom oude visnetten om in duurzame zwemkleding. Hun partnerbedrijf Aquafil, ook uit Italië, haalt de vezels van de touwen uit elkaar en spint ze in een nieuw garen, genaamd Econyl. Van dat garen maakt Volcom opmerkelijk genoeg bikini’s en zwembroeken die uiteindelijk voor 78 procent uit Econyl bestaan. En de kans is groot dat daar ook Nederlandse vezels in te vinden zijn, want de Italianen halen hun netten uit heel Europa, waaronder Urk.

Olijfolie

In de landen rondom de Middellandse Zee zijn ze over het algemeen niet zuinig met olijfolie. Maar bij de productie van al deze olie blijft er ook veel afval over. Een van die afvalproducten is alperujo, een mengsel van vaste olijfresten en de overige vloeistoffen die niet in de olijfolie thuis horen. Dit afval verbranden we nu nog om energie op te wekken, maar dat is niet erg efficiënt. Daarom hebben onderzoekers van de Universiteit van Granada nu een betere methode gevonden.

Met de bacteriën Bacillusubtilis en Pseudomonasaeruginosa wisten de onderzoekers al die olijfolieresten om te zetten in langere koolstofketens. Deze ketens kun je in de toekomst wellicht gebruiken biologisch ingrediënt voor zepen en wasmiddel. Normaal gesproken komen dat soort ingrediënten uit olie, omdat de biologische bronnen vaak nog erg duur zijn. Maar omdat alperujo in grote getalen beschikbaar is, kan het wellicht een veel goedkopere bron worden. Maar dan moet de reactie nog wel worden geoptimaliseerd en opgeschaald.

In een serie artikelen laat NEMO Kennislink zien hoe we allerlei verschillende materialen recyclen. We brengen in kaart hoe spullen die we dagelijks gebruiken zoals plastic, glas en metaal worden hergebruikt. Lees hier de andere artikelen.

ReactiesReageer