Nierstenen kwijtraken in de achtbaan

De Ig Nobelprijzen, de satirische tegenhanger van de Nobelprijzen, worden ieder jaar uitgereikt aan de universiteit van Harvard. Dit jaar vielen maar liefst tien onderzoeken in de prijzen, waaronder dus het achtbaanonderzoek van artsen Marc Mitchell en David Wartinger.

Tijdens de Ig informele lezingen afgelopen zaterdag, deed Wartinger zijn verhaal. “De credits voor dit onderzoek gaan naar één van mijn patiënten. Hij was op vakantie in Walt Disney World Magic Kingdom en maakte een ritje in de achtbaan Big Thunder Mountain. Enkele minuten later moest hij naar de wc en raakte een niersteen kwijt. Hij dacht dat het ritje hem had verlost van de niersteen en ging dus nogmaals in de rij staan. Ook na het tweede ritje raakte hij enkele minuten later een niersteen kwijt. En na het derde ritje verdween ook de derde.”

Achterste karretje

Wartinger raakte gefascineerd door dit verhaal en zocht naar een model om de beweringen te kunnen controleren. Hij maakte een niermodel van siliconen en vulde dit met urine en nierstenen van de patiënt. Dit model ging in een rugzak mee. Tijdens de rit zat de tas tussen de twee onderzoekers ingeklemd, ter hoogte van de nieren. Zo maakten Wartinger en Mitchell in totaal zestig ritjes. Niet alleen in de Big Thunder Mountain, maar ook in andere attracties zoals Space Mountain en de Tower of Terror.

Niet alle attracties hadden effect op de nierstenen in het model. “Bij Space Mountain en de Tower of Terror gebeurde er niks”, vertelt Wartinger. “Bij Big Thunder Mountain wel, terwijl dat nog niet eens zo’n spannende achtbaan is. Waarschijnlijk heeft het vooral te maken met de snelheid in combinatie met ruwheid. De trein van Big Thunder Mountain gaat namelijk wel alle kanten op: links, rechts, naar boven, naar beneden. De eerste tien ritjes waren nog wel leuk. Na de volgende tien ritjes voelde ik me alsof ik een auto-ongeluk had gehad.”

Naast de eigenschappen van de achtbaan zelf, heeft ook de plek waar je gaat zitten invloed op het wel of niet verdwijnen van nierstenen. Bij de ritten in de voorste karretjes (in totaal 8 ritten met 24 nierstenen) raakten de onderzoekers 4 exemplaren kwijt. Een succespercentage van ruim 16 procent. Bij de ritten in het achterste karretje (in totaal 12 ritten met 36 nierstenen) raakten ze er 23 kwijt. Hierbij was het succespercentage ruim 63 procent. Als laatste bleek nog dat de kans op succes groter is wanneer een steen al redelijk laag in de nier zit, en dus al onderweg was naar de uitgang.

Op de vraag of Wartinger patiënten verwijst naar de achtbaan antwoordt hij ontkennend. “Er komt geen fase twee van dit experiment. Ik heb verschillende parken in Noord-Amerika benaderd, maar ze hebben geen belang bij medisch onderzoek en zijn dus ook niet geïnteresseerd in tests met menselijke proefpersonen. Het onderzoek houdt hier op.”