In de extreem ijle Marsatmosfeer blijken ‘pluimen’ van wel 250 kilometer hoogte voor te komen. Ze werden in 2012 waargenomen door amateurastronomen, en zo blijkt na heranalyse ook door ruimtetelescoop Hubble in 1997. De wetenschappers die er deze week over publiceren in Nature staan voor een raadsel.
Wetenschappers kunnen enkel nog speculeren over wat er te zien is. Het is mogelijk dat de pluim een grote wolk van stof of ijskristallen van water of koolstofdioxide is. Of een verschijnsel vergelijkbaar met de poollichten op aarde, waarbij geladen deeltjes vanuit de ruimte in aanraking komen met de atmosfeer.
De gigantische pluimen werden in maart en in april 2012 gezien door amateurastronomen en beslaan naast hun onverwachte hoogte een gebied van ongeveer vijfhonderd bij duizend kilometer. Eerder werden er al wel vergelijkbare structuren gezien maar ze kwamen nooit hoger dan ongeveer honderd kilometer. De pluimen ontstaan in ongeveer tien uur tijd en zijn vervolgens zo’n tien dagen zichtbaar. Bovendien veranderen ze van dag tot dag.
Hubble
Geen van de satellieten om Mars of rovers op het oppervlak heeft de pluimen ooit gezien. Maar toen astronomen het archief van ruimtetelescoop Hubble indoken vonden ze een reeks foto’s van de rode planeet uit 1997 die een pluim van ruwweg vergelijkbare grootte toonden.
De wetenschappers proberen nu te achterhalen wat het verschijnsel is. Als het wolken blijken te zijn dan strookt dat niet met de huidige stromingsmodellen van de Marsatmosfeer. Wolken zouden in ieder geval niet voor moeten komen op deze hoogte. De poollichtverklaring zou goed samengaan met eerdere aurora’s die op de rode planeet zijn waargenomen, maar de extreem ijle atmosfeer op grote hoogte maken zo’n fel verschijnsel onwaarschijnlijk. De hoofdauteur laat weten dat áls het om een aurora gaat, het vele malen sterker is dan dat op aarde.
Misschien dat de komst van de Europese en Russische ExoMars Trace Gas Orbiter meer duidelijk kan scheppen. Deze ruimtesonde gaat de atmosfeer van de rode planeet minutieus inspecteren. De lancering staat gepland in 2016.