‘Musk kiest uiterst beladen partijnaam’

‘Jullie willen een nieuwe politieke partij en die zullen jullie krijgen!’, zo was zaterdag te lezen in een tweet van Musk. De bekendmaking kwam nadat hij zijn ruim 221 miljoen X-volgers een dag eerder, op de Amerikaanse onafhankelijkheidsdag, in een poll vroeg of zij een nieuwe partij wilden of niet. Musk beloofde hun ‘onafhankelijkheid van het tweepartijenstelsel’, dat in zijn ogen niet doorgaat voor een democratie. Uit de poll bleek dat de meerderheid het met hem eens was.

En dus voegde Musk de daad bij het woord: hij richtte The America Party op ‘om u uw vrijheid terug te geven’, zo zei hij tegen zijn volgers. Ook wil hij met zijn partij de Verenigde Staten naar eigen zeggen behoeden voor een nog groter begrotingstekort, een taak waar hij als hoofd van het Department of Government Efficiency (DOGE) mee belast was. Mede als gevolg van Trumps recent geïntroduceerde One Big Beautfull Bill lopen de Amerikaanse overheidstekorten volgens de techmiljardair onaanvaardbaar uit de hand.

Hoewel de partij nog officieel geregistreerd moet worden, maakt de aankondiging nu al allerlei tongen los. Jaap Verheul, cultuurhistoricus en Amerikadeskundige verbonden aan de Universiteit Utrecht, noemt de door Musk gekozen partijnaam ‘uiterst conservatief beladen’.

Waarom is de naam van Musks nieuwe partij zo beladen?

“De naam American Party - één letter verschil - werd midden negentiende eeuw officieel gebruikt door een partij met als bijnaam de Know Nothing Party. Deze partij keerde zich tegen immigratie en katholicisme, en speelde in op de enorme golf van vreemdelingenhaat uit die tijd. De partij boekte in de periode tussen 1854 en 1856 heel snel enorme successen en verspreidde zich als strovuur over verschillende staten. Uiteindelijk viel de partij door klungeligheid en incompetentie uit elkaar.”

“In 1969 kwam de naam weer bovendrijven, dit keer in de vorm van The American Party of The United States. Die partij werd een vehikel voor George Wallace, een berucht figuur die voorstander was van rassenscheiding en zich keerde tegen de burgerrechtenbeweging. Mogelijk was hij in die tijd de meest racistische politicus van het Zuiden.”

“Een partijnaam als The America Party is een duidelijke keuze om te rijmen met dit soort bewegingen die gekeerd zijn tegen progressieve ideeën, en daarmee een poging om te provoceren. Tegelijkertijd vraag ik me af hoeveel Musk weet van de Amerikaanse geschiedenis.”

Is het eenzelfde knipoog naar het verleden als Trump die de America First Movement uit de jaren 40 nieuw leven inblies?

“Zo kun je het wel zien. De leuze ‘America First’ werd voor het eerst door president Woodrow Wilson gebruikt om het isolationisme te verwoorden. Dat wil zeggen dat hij pleitte tegen Amerikaanse inmenging in de Europese oorlogen, hoewel hij dat in 1917 toch deed. De term werd ook gebruikt in de hoogtijdagen van de Ku Klux Klan in de jaren twintig.”

Dit klinkt als een breuk binnen de conservatieve beweging?

“De oprichting van The America Party is inderdaad een uiting van de fundamentele tegenstelling binnen Trumps coalitie van nativisten en technocraten. De nativisten lopen massaal achter Trump aan en worden gekenmerkt door een algemene argwaan jegens vreemdelingen, emancipatie en modernisering. De technocraten, bestaande uit techmiljardairs als Musk en Zuckerberg, willen vrij baan hebben om met hun technologische vernieuwingen, zoals social media of elektrische auto’s, de wereld te veranderen.”

“Historisch gezien is de opkomst van zo’n derde partij vaak een symptoom van een bredere verschuiving binnen de Amerikaanse politiek. Hoewel de Know Nothing Party destijds uiteindelijk op niets uitliep, signaleerde het wel een belangrijk anti-immigratiesentiment binnen de samenleving waar zowel de Democraten als Republikeinen geen antwoord op hadden. Pas toen zij hun standpunten aanpasten, gingen kiezers zich verdelen over die twee partijen. Misschien kan Musk met zijn nieuwe partij eenzelfde herordening van het partijpolitieke landschap bewerkstelligen.”