Moeten we onze kolencentrales wel sluiten?

Wij zijn in Nederland volledig afhankelijk van elektriciteit. Wij hebben het nodig om deze tekst te publiceren en jij hebt elektriciteit nodig om dit te lezen. Vrijwel alle bedrijven en huishoudens maken in Nederland voortdurend gebruik van elektriciteit. Als er al een keer een lange stroomstoring is, heeft dat een flinke impact. Denk alleen maar aan al het werk dat niet meer gedaan kan worden en de verwarming die het niet meer doet.

In een oproep voor een ingrijpende verandering in de elektriciteitsvoorziening mag je dan ook verwachten dat duidelijk is hoe we die voorziening op peil houden. Helaas ontbreekt een duidelijk plan in de oproep die 64 hoogleraren deden en dagblad Trouw publiceerde.

Grote machines

Om gebruik te maken van verlichting, de trein, en ontelbaar veel apparaten moet het elektriciteitsnet gevoed worden. Het overgrote deel hiervan wordt geïnduceerd, via de inductiewet van Faraday. Dat klinkt ingewikkeld, maar is verrassend simpel. Het betekent dat er iets aan het draaien wordt gebracht en zo energie opwekt.

De 64 hoogleraren willen alle kolencentrales op (zeer) korte termijn sluiten. Dat heeft direct als gevolg dat het noodzakelijk is om elektriciteit op te wekken via uranium (kernenergie) of gas. In hun brief kiezen de hoogleraren voor gas. Als we stoppen met kernenergie en kolen, dan worden we voor onze energieleverantie wel vrijwel volledig afhankelijk van gas.

Stoere stelling

Tot zover zijn de hoogleraren duidelijk. Maar helaas gaan ze niet uitgebreid in op de vraag waar ze dat gas vandaan gaan halen. Moet de gaskraan per direct heel veel verder open in Groningen? De inwoners daar lijden nu al onder de gevolgen van de gaswinning en het risico op forsere aardbevingen zal daardoor alleen maar toenemen. Of worden we afhankelijk van het gasrijke Rusland waar Poetin de dienst uitmaakt? Daarop komt helaas geen antwoord…

De briefschrijvers noemen wel kort Noorwegen als gasexporteur. Maar het is onduidelijk of dat land wel zoveel gas kan en wil leveren. En welke prijs moeten we daar dan voor betalen? Het is vrijwel zeker dat de elektriciteitsprijs flink gaat stijgen door dit plan. Hoeveel vind jij dat het mag kosten?

De brief roept eigenlijk meer vragen op, dan dat het oplossingen biedt. Terwijl de stoere stelling van de hoogleraren om onmiddellijk te stoppen met kolen juist schreeuwt om een uitgewerkt en haalbaar plan.

Opslag

De discussie over elektriciteit blijft helaas vaak hangen in boude uitspraken en mooie visioenen. Daarbij wordt de realiteit vaak uit het oog verloren. Misschien denk je dat we kolencentrales moeten vervangen door meer duurzame energiebronnen als wind- en zonne-energie. Het aandeel van deze bronnen kan zeker nog fors omhoog in Nederland, maar momenteel is het aandeel zo klein dat het absoluut niet de sluiting van kolencentrales op kan vangen. En tegen windmolenparken bestaat veel aversie.

Daar komt bij dat het aanbod van wind- en zonne-energie fors fluctueert. Het elektriciteitsnet draait om balans, zowel aan de vraag- als aanbodkant. Er moet precies evenveel worden opgewekt, als er wordt afgenomen. Als we niet in het donker willen zitten, zijn stabiele opwekkers, zoals kolen, gas en kernenergie onmisbaar.