Meer vernieuwing graag!

Internet veranderde ons leven al drastisch. Vrijwel overal ter wereld kunnen we nu razendsnel met elkaar communiceren. Er zijn handige apps op Smartphones en Tablets die het leven voor een deel aangenamer maken. Vroeger klungelden werknemers van bedrijven nog met faxen en duurde het lang voordat een brief eindelijk eens werd bezorgd. We kunnen ons haast niet meer voorstellen hoe langzaam communicatie toen ging. Of denk eens aan de robots die in opkomst zijn. Ze redden bijvoorbeeld mensen of wijzen op luchthaven Schiphol verdwaalde reizigers de weg. De laatste tijd volgen uitvindingen elkaar in hoog tempo op.

Doolhof van gegevens

Maar Robert Gordon is helemaal niet zo onder de indruk van innovaties als internet, smartphones, apps en e-mail. Hij stelt dat de huidige vernieuwing in het niet valt bij de grote ontdekkingen tussen 1870-1970. Gordon meent dat onze tijd niet kan tippen aan die periode.

Hij schreef er een prikkelend, spraakmakend en sterk onderbouwd boek over: The Rise and Fall of American Growth. Gordon is niet de eerste de beste. Hij is een toonaangevend econoom en hoogleraar sociale wetenschappen aan de Northwestern University in de Verenigde Staten. Zoals je mag verwachten roept de econoom niet zomaar wat. In het lijvige boek onderbouwt hij zijn stellingen met ontzettend veel data. Het staat vol met cijfers, tabellen en grafieken. Gordon gidst de lezer door een doolhof van gegevens.

Om te begrijpen wat Gordon bedoelt, moeten we terug in de tijd naar 1870. De meeste mensen gebruikten toen nog een grote ton om in bad te gaan, en vaak gingen ze daar maar een keer per maand in. Er was maar een kamer verwarmd in huis, veel handige en tijd besparende apparaten als een wasmachine bestonden nog niet en reizen duurde zeer lang en was niet comfortabel.

Honderd jaar later is het verschil enorm. Er is vrijwel overal riolering, stromend water en elektriciteit. Al in 1940 had tachtig procent van de Amerikanen in steden een toilet dat je door kon spoelen; vrijwel alle inwoners kregen ook toegang tot elektriciteit. Daarnaast maakte de lift hoogbouw mogelijk. Tegelijkertijd kwamen nieuwe vervoersmiddelen op zoals treinen, vliegtuigen, auto’s en fietsen. In de zorg werd antibiotica toegepast en werden röntgenfoto’s gebruikt.

Vliegende auto

“De economische revolutie tussen 1870 en 1970 is uniek in de geschiedenis en niet te herhalen omdat de grote prestaties maar een keer voor konden komen”, schrijft Gordon. Hij is met name onder de indruk van de snelheid waarmee de innovaties hun intrede deden.

Gordon laat tot in detail zien welke gevolgen deze vernieuwingen hadden op gewone mensen. Het is indrukwekkend hoeveel cijfers hij presenteert. Hij laat bijvoorbeeld aan de hand van data zien wat mensen voornamelijk voor kleren droegen, waar ze woonden, wat ze aten en zelfs waar ze voedsel kochten. Al die ontwikkelingen laten een enorme welvaartsgroei zien.

De ontwikkelingen gingen in deze decennia zo rap, dat in de jaren zeventig werd gedacht dat we in de nabije toekomst een vliegende auto zouden hebben. Of op zijn minst een soort vliegend tapijt. Maar zover kwam het niet. In plaats daarvan rijden we nog altijd in wagens die er al decennia vrijwel hetzelfde uitzien. Natuurlijk komen er steeds meer technische snufjes in, maar dat is peanuts vergeleken met de ontwikkeling van het vervoersmiddel zelf volgens Gordon.