Er is een verband tussen de buitentemperatuur en het voorkomen van diabetes type 2

Er is een verband tussen de buitentemperatuur en het voorkomen van diabetes type 2. Bij een hoge temperatuur stijgt het aantal mensen met diabetes harder dan bij een lage temperatuur. Dat blijkt uit onderzoek van Lisanne Blauw (LUMC). Over de oorzaak achter het verband is nog weinig bekend.

24 maart 2017

Bij diabetes type 2 wordt het lichaam langzaam ongevoelig voor insuline, het hormoon dat de bloedsuikerspiegel regelt. De belangrijkste risicofactoren voor het ontstaan van deze chronische ziekte zijn overgewicht en te weinig lichaamsbeweging. Volgens wetenschappers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) speelt ook de buitentemperatuur een rol bij het ontstaan van diabetes. De buitentemperatuur bepaalt namelijk voor een deel hoe de stofwisseling in je lichaam is afgesteld.

Diabetes type 1 en 2

Diabetes is er in verschillende vormen, waarvan diabetes type 1 en diabetes type 2 de bekendste zijn. Bij diabetes type 1 maakt het lichaam geen insuline meer aan. Glucose kan daardoor niet worden opgenomen uit het bloed. Bij diabetes type 2 wordt insuline nog wel aangemaakt, maar is het lichaam hier minder gevoelig voor geworden. Met als resultaat dat er ook minder glucose wordt opgenomen uit het bloed. Diabetes type 2 komt veel meer voor dan diabetes type 1. Negen van de tien diabetici heeft diabetes type 2.

Bloedtest — Met een vingerprikje bepaal je het glucosegehalte in het bloed.
Wikimedia Commons, Alden Chadwick via CC BY 2.0

Schattingen

Onderzoeker Lisanne Blauw verzamelde gegevens uit een grote databank in de Verenigde Staten. Zowel cijfers over het aantal patiënten met diabetes type 2 als de gemiddelde buitentemperatuur worden daar goed bijgehouden en zijn publiekelijk beschikbaar. “Stijgt de buitentemperatuur met één graden Celsius dan neemt het aantal diabetespatiënten met 0,314 per duizend inwoners toe. Omgerekend naar de populatie van Amerika betekent dit dat er bij een stijging van één graden Celsius jaarlijks 100.000 diabetespatiënten bijkomen”, zegt Blauw.

Bij hoge temperaturen hoeft je lichaam geen warmte aan te maken, maar raakt het warmte kwijt door te zweten.
Wikimedia Commons, raider of gin via CC BY 2.0

Een zelfde stijging vond zij op wereldwijd niveau. De Wereldgezondheidsorganisatie maakt regelmatig schattingen van het aantal mensen met glucoseintolerantie, een voorstadium van diabetes type 2. Uit die schattingen blijkt dat het aantal diabetespatiënten bij een temperatuurstijging van één graden Celsius met 0,17 procent toeneemt.

Bruin lichaamsvet

Blauw weet nog niet welke oorzaak er aan dit verband ten grondslag ligt. “Het zou bijvoorbeeld kunnen dat bruin lichaamsvet bij hogere temperaturen minder actief is. Bruin vet verbrandt overtollige vetten en suikers en zet dit om in warmte. Uit eerder onderzoek van de universiteit van Maastricht is gebleken dat mensen met diabetes weer gevoeliger worden voor insuline als ze tien dagen lang in de kou werden gezet.” Nou ja, kou. Een gemiddelde temperatuur van veertien of vijftien graden Celsius is voldoende om het bruine vet actiever te maken, de verbranding te stimuleren en zo de gevoeligheid voor insuline te vergroten.

Overgewicht

Kou is de belangrijkste natuurlijke activator van bruin vet, maar het is voor diabetespatiënten natuurlijk niet fijn om het voortdurend koud te hebben. Daarom zijn Blauw en haar team nu op zoek naar medicijnen die het bruine vet kunnen activeren.

Zulke medicijnen zouden kunnen bijdragen aan de behandeling van diabetes type 2, maar zijn zeker geen wondermiddel. Naast het minder actieve bruine vet blijven fysieke activiteit en de inname van voedsel een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van de ziekte. Ongeveer tachtig procent van de diabetesgevallen is te verklaren door overgewicht of obesitas. Ook bij deze factoren kan de buitentemperatuur wel een rol spelen. Blauw: “Fysieke activiteit wordt vaak minder bij warmte en ook de voedselinname is wellicht anders, waardoor mensen gemiddeld genomen dikker zijn bij hogere temperaturen. Zulke factoren zouden we dolgraag nog onderzoeken.”

Bron:

Lisanne Blauw e.a. Diabetes incidence and glucose intolerance prevalence increase with higher outdoor temperature BMJ Open Diabetes Research & Care, 21 maart 2017 (online), doi:http://dx.doi.org/10.1136/bmjdrc-2016-000317

Reageer