Kweken met cellen uit de ‘blinde darm’ van het hart

Het hart is een complex orgaan. Schade is niet zomaar te herstellen. Door gebruik te maken van stamcellen uit het hart zelf hoopt celbioloog Marie José Goumans een strategie te ontwikkelen die patiënten kan helpen.

Stamcellen omvormen

“We halen cellen uit het rechteratrium van het hart”, vertelt Goumans. “Daar ligt een gebiedje dat we ‘de blinde darm van het hart’ noemen. We weten niet goed wat de functie is, maar tijdens openhartoperaties wordt dat stukje altijd verwijderd. Nu gooien de chirurgen dit ‘afval’ niet weg, maar brengen het naar ons lab.”

In het verwijderde stukje hartweefsel zitten stamcellen, al zijn het er weinig. “We isoleren de aanwezige stamcellen, kweken ze zodat we er heel veel van krijgen en proberen ze dan met groeifactoren om te vormen tot hartspiercel of bloedvatcel”, zegt Goumans.

“Samen met de onderzoeksgroep van Carlijn Bouten (zie ‘Design je eigen hartklep’) hebben we ook gekeken of de cellen willen differentiëren als we ze een beetje oprekken, net zoals in een kloppend hart gebeurt.” Maar alleen oprekken blijkt voor stamcellen niet voldoende om zich om te vormen tot hartcellen.

Geen koppeling

De gemaakte hartcellen zijn geïmplanteerd bij muizen die recent een hartaanval hadden doorgemaakt. Maar dat was een probleem, want menselijke hartcellen willen niet koppelen aan een muizenhart omdat ze dan ruim vijfhonderd hartslagen per minuut moeten gaan maken. Daarmee blazen ze zichzelf op. Zonder goede proefdierresultaten is het echter niet mogelijk om de cellen te testen bij patiënten.

Goumans ziet de oplossing in een combinatie van haar cellen met het testsysteem van Christine Mummery. Mummery probeert in het laboratorium verschillende hartceltypen na te maken, waardoor uiteindelijk een synthetisch stukje hart ontstaat. “We zouden zo’n synthetisch stukje hart kunnen gebruiken om daar de gekweekte stamcellen op te laten groeien”, aldus Goumans.