‘Een hond heeft een baas en een kat heeft personeel.’ Die uitdrukking maakt in één klap duidelijk hoe wij tegen onze huisdieren aankijken. Honden zijn van nature roedeldieren en laten zich dus makkelijk leiden door een baas. Katten zijn van nature solitaire dieren en gaan dus veel meer hun eigen gang. “Het klopt dat katten onafhankelijker zijn dan honden”, stelt Kristyn Vitale, dierwetenschapper aan de Amerikaanse Oregon State University. “Je hoeft katten bijvoorbeeld nauwelijks te trainen om de kattenbak te gebruiken. Maar die onafhankelijkheid betekent niet dat sociaal gedrag niet belangrijk is voor katten.”
Stressreactie
Vitale deed een experiment met zeventig kittens en hun baasjes. De baasjes en hun huisdieren mochten eerst twee minuten wennen in een voor hen onbekende omgeving. Daarna moesten de kittens twee minuten alleen blijven in de vreemde ruimte, om vervolgens weer herenigd te worden met hun baasje. In de twee minuten na de hereniging bekeek Vitale de reactie van de kittens.
Kittens die in een onbekende omgeving alleen worden gelaten, laten een stressreactie zien. Die stressreactie verdwijnt bij kittens die gehecht zijn op het moment dat hun baasje de ruimte weer binnenkomt. Bij kittens die niet zo aan hun baasje gehecht zijn, blijft de stressreactie in stand. Ze zwiepen met hun staart of likken voortdurend hun lippen. Sommige kittens met stress bleven volledig bij hun baasje uit de buurt, terwijl andere zich juist angstvallig vastklampten. Ze kropen op schoot en toonden geen interesse meer in de nieuwe omgeving. Ruim 64 procent van de kittens was gehecht aan het baasje. Dat percentage is vergelijkbaar met dat van honden en kleine kinderen, waarbij soortgelijke experimenten zijn gedaan.
Voordelig gedrag
Dat de percentages voor hechting over verschillende diersoorten min of meer gelijk zijn, doet vermoeden dat dit gedrag voordelig is voor een soort. “Hechting stimuleert gedrag dat de overlevingskansen van een dier vergroot”, legt Vitale uit. “Hechting brengt ouder en nakomeling bij elkaar. Het zorgt ervoor dat nakomelingen zich in een veilige omgeving kunnen ontwikkelen en nieuwe dingen kunnen ontdekken.”
Huisdieren blijven voor hun verzorging afhankelijk van hun baasjes. Daarom is het voor katten en honden voordelig om ook op latere leeftijd nog gebruik te maken van hechting. Vitale herhaalde haar experiment met bijna veertig katten, ouder dan een jaar. Ook van deze volwassen katten was bijna 66 procent gehecht aan het baasje.
Zowel katten als honden hechten zich dus aan hun baasje, maar hoe zit het met andere huisdieren? “Daar is, voor zover ik weet, nog geen onderzoek naar gedaan”, zegt Vitale. “Maar ik kan me best voorstellen dat bijvoorbeeld konijnen of vogels ook in staat zijn om een band aan te gaan met mensen.”
Bron:
Kristyn Vitale e.a. Attachment bonds between domestic cats and humans Current Biology, 23 september 2019 (online), doi:10.1016/j.cub.2019.08.036