Jetlag sneller op te lossen met app

De app Entrain belooft hét medicijn tegen een jetlag te zijn. Als je het slaap-waak-ritme van de app volgt, ben je binnen no-time van het brakke gevoel dat lange vliegtuigreizen geven af. Het geheim? Wiskundeformules.

22 april 2014

Het telefoonprogrammaatje heeft meer dan duizend mogelijke vluchten in zijn systeem staan. Je voert je vertrekplaats in, je normale ritme, en je eindbestemming, en de app vertelt je hoeveel dagen je welk ritme moet aanhouden.

Een jetlag ontstaat doordat je biologische klok in de war is. Door het tijdsverschil zijn de tijden dat het licht is anders dan thuis, terwijl je hoofd nog steeds gewend is aan die tijden. Door op tactische momenten de duisternis of het licht op te zoeken, kan je de ergste gevolgen van een jetlag voorkomen.

Een man zit op een bankje en gaapt. — Een jetlag na een lange vlucht kan flink vervelend zijn: Je bent heel moe op je vakantie, of je bent kapot als je terugkomt en de volgende dag weer aan het werk moet. Door slim de uren om te rekenen kan je uitvinden wat je optimale ombouwschema is. Als je minder wiskundig begaafd bent, is er nu een *app* die dat omrekenen voor je doet.
Brian Fling, Flickr

De app gaat ervan uit dat licht – en dan in het bijzonder blauw licht – voor het brein de belangrijkste ‘trigger’ van het dagritme is. Je krijgt een advies om een aantal uren in het blauwe licht te zitten of, als je meer nacht nodig hebt, een roze zonnebril op te zetten. Zo fop je je brein en denkt het dat het een ‘gewone’ dag of nacht meemaakt.

De app bouwt stapje voor stapje je ritme om naar het ritme van je vakantieplek. Door dit zo te doen dat de ombouw in vaste stapjes gaat, merkt de vakantieganger er maar heel weinig van en zal dus ook het ‘jetlaggevoel’ eerder over zijn.

Als voorbeeld geven de onderzoekers een zakenreis naar een plek met vijf uur tijdsverschil. Op je bestemming zit je meestal in kantoorlicht, dus is het relatief eenvoudig om je ‘eigen’ ritme met tl-balken en brillen te maken. Als je je aan de aanbeveling van de app houdt, ben je binnen drie dagen van de jetlag af. ‘Normaal’ gesproken zou dat zo’n vijf dagen duren: één dag voor elk uur tijdsverschil.

De app helpt dus doordat het je ritme sneller ombouwt dan je van nature geneigd ben te doen. Er bestaat al een behoorlijk aantal jetlag-apps voor de telefoon, maar dit is de eerste die wetenschappelijk onderbouwd is, inclusief een publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift.

Matige recensies

Het idee dat het slaap-waak-ritme ‘gehackt’ kan worden werd al eerder onderzocht. Uit dat eerdere onderzoek bleek de invloed van verschillende kleuren. Met die kennis aan boord hoefden de makers van de app alleen nog een effectieve manier vinden om de tijdschema’s om te rekenen.

Die omrekenschema’s komen uit twee verschillende wiskundemodellen, die allebei net andere aannames hebben. Daar komen dan ook twee verschillende tactieken uit om de jetlag te bestrijden: één is geschikter voor grote tijdsverschillen en reizen waar op de bestemming makkelijk aan daglicht te komen is, en één werkt beter bij weinig licht en kleinere tijdsverschillen.

De recensies op iTunes laten zien dat de theorie op dit moment beter is dan de praktijk: mensen hebben moeite met de schema’s, die blijkbaar toch lastig op te volgen zijn als je het druk hebt. Maar met een beetje verfijning zou de wetenschappelijk verantwoorde anti-jetlag-kuur wel eens heel populair kunnen worden.

Kirill Serkh en Daniel B. Forger, Optimal Schedules of Light Exposure for Rapidly Correcting Circadian Misalignment, Plos Computational Biology, 10 april 2014, doi:10.1371/journal.pcbi.1003523

Reageer