Naar de content

Je bent niet (veel) sneller thuis nu de snelheid wordt verlaagd

Gilbert Sopakuwa, flickr.com, CC BY-NC-ND 2.0

Het kabinet verlaagt vanwege de stikstofcrisis de maximumsnelheid op de snelweg van 130 kilometer per uur naar 100 kilometer per uur. Dat moet milieuwinst opleveren, maar zorgt het ook voor minder files? Nee, zegt hoogleraar transport Eric van Berkum.

12 november 2019

“Als de maximumsnelheid lager is, dan zijn de snelheidsverschillen minder groot op de snelweg. Dat is een voordeel”, zegt hoogleraar transport Eric van Berkum van de Universiteit Twente. Eerder reed een vrachtwagen bijvoorbeeld met 80 kilometer per uur veel langzamer dan een personenwagen die (te hard rijdend) met 140 kilometer per uur langs scheurde. Wanneer het snelheidsverschil groot is, dan gaat dit ten koste van de doorstroming. Weggebruikers houden meer afstand en remmen vaker, waardoor de doorstroming minder soepel verloopt.

Volgens Van Berkum nemen de files op de snelweg niet af als je de snelheid verlaagt.

 Michiel1972 (Wikimedia commons)

Files oplossen?

Bij een lagere maximumsnelheid rijdt iedereen ongeveer even hard. Van Berkum: “Daardoor neemt de capaciteit van de weg toe. Er kunnen meer wagens op rijden. Maar je moet je niet rijk rekenen. De capaciteit neemt hooguit met een paar procenten toe. Het gaat maar om een klein beetje. Waarschijnlijk begint een file daardoor net iets later, maar het effect is gering. Je lost met deze maatregel dus echt niet de files op in Nederland.”

De belangrijkste reden om de snelheid te verlagen is de stikstofcrisis (zie kader milieuwinst), maar in verschillende media was de afgelopen weken al te lezen dat ook de automobilist er baat bij had om sneller thuis te komen. Minder hard rijden, toch sneller thuis. Maar dat kun je dus helemaal niet zo stellen, meent de hoogleraar.

Milieuwinst

Eind september publiceerde oud-minister Johan Remkes het rapport ‘Niet alles kan’ over de stikstofaanpak. Daarin beveelt hij aan om een lagere maximumsnelheid te introduceren. Het kabinet gaat daarin mee. Of het daadwerkelijk veel milieuwinst oplevert is nog onduidelijk, zo is onder meer te lezen in dagblad Trouw De nieuwe maatregel van het kabinet om tussen 6:00 en 19:00 de maximumsnelheid te verlagen gaat waarschijnlijk volgend jaar in. Eerder dit jaar schreef Marlies ter Voorde op NEMO Kennislink een artikel over de gevolgen voor de CO[^2]-uitstoot bij een lagere maximumsnelheid.

Misvatting

Stel dat Nederland een nog drastischere maatregel neemt en de snelheid nog forser verlaagt, naar 80 kilometer per uur. “Dat moeten we al helemaal niet doen. Dat werkte al niet bij grote steden, toen vanwege milieumaatregelen een maximumsnelheid van 80 kilometer per uur met trajectcontrole werd ingevoerd. Daardoor daalde de snelheid naar 75 kilometer per uur en lager, omdat mensen geen bekeuring wilden. Dit komt de doorstroming niet ten goede, want veel weggebruikers gaan in zo’n situatie rechts rijden. Daardoor is het lastig om in te voegen. Het zorgt juist voor meer opstoppingen. En ook meer uitstoot, vanwege de filevorming.”

In veel artikelen in Nederlandse media staat dat zo’n 90 kilometer per uur de ideale snelheid is. “Naarmate het drukker wordt op de weg, daalt de snelheid. Wanneer het maximaal aantal voertuigen op een bepaald wegdeel is bereikt, dan ligt de snelheid ongeveer rond de 90 kilometer per uur. Dit gaat dan vanzelf, omdat een snelweg vol raakt. Maar het werkt niet andersom. Het is dus niet zo dat als je een maximumsnelheid invoert van 90 kilometer per uur er nooit meer files komen en de doorstroming optimaal is.”

De A20 ter hoogte van Rotterdam. Op dit punt staan vaak files en geldt een snelheid van maximaal 80 kilometer per uur.

 Kliek (wikimedia commons)

Ongelukken

Files op snelwegen ontstaan niet per se alleen door snelheidsverschillen. Ook zogeheten flessenhalzen zorgen voor problemen. Dat zijn bijvoorbeeld plekken waar een rijbaan van drie of vier stroken overgaat in twee rijstroken. Of waar op een toerit veel verkeer invoegt op de snelweg. De A20 net voorbij Gouda richting Rotterdam en Utrecht staat daar om bekend. “De oorzaken van files zijn vaak divers en afhankelijk van de plek. Je kunt daarom ook niet zomaar stellen dat het verlagen van de snelheid en daarmee een zeer kleine toename van de capaciteit overal zorgt voor een betere doorstroming.”

Zijn er straks na de invoering van een verlaging van de snelheid minder ongelukken? Ook dat kan je niet zonder meer beweren, stelt Van Berkum. Minder hard rijden zorgt voor meer veiligheid, geeft hij aan. Maar snelwegen zijn al relatief veilig. Er is geen tegemoetkomend verkeer en het is overzichtelijk. “De ongevallen op snelwegen nemen de afgelopen jaren wel toe, maar dat hoeft niet door de maximumsnelheid van 130 kilometer per uur te komen. Het kan ook liggen aan afleiding, zoals door smartphones. Misschien neemt bij 100 kilometer per uur de neiging wel toe om daar vaker op te kijken. Dat zouden we eerst beter moeten onderzoeken.”

Bron:
ReactiesReageer