Hoe onze hersenen voorkomen dat we voortdurend afgeleid zijn

Om ervoor te zorgen dat we niet voortdurend afgeleid worden van een taak waarvoor we aandacht nodig hebben, onderdrukken onze hersenen continu onbelangrijke prikkels. Neuropsycholoog Jim Herring onderzocht de rol die alfahersengolven hierin spelen. Hij promoveert deze week aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

7 december 2017

Alfa-hersengolven spelen een rol bij het filteren van zintuiglijke informatie.
Andrii Cherninskyi, Wikimedia CC 4.0

Onze hersenen krijgen dagelijks enorme hoeveelheden informatie binnen via de zintuigen. Om goed te functioneren, moet het brein deze informatie op een efficiënte manier filteren. Cognitief neurowetenschapper Jim Herring onderzocht in zijn promotieonderzoek aan de Radboud Universiteit hoe hersengolven hierbij een rol spelen.

Hersengolven zijn de elektrische stroomstootjes die onderzoekers meten als groepen hersencellen met elkaar communiceren. Herring: “Stel je fietst door een drukke straat. Dan moet je ervoor zorgen dat je de goede kant op gaat, maar je moet ook op al het verkeer om je heen letten.” Hiervoor is het nodig om onbelangrijke prikkels die je van andere weggebruikers kunnen afleiden uit te schakelen.

Stoplicht trekt aandacht

Volgens Herring spelen alfahersengolven een rol bij het filteren van zintuiglijke informatie. Die ontstaan als het brein binnenkomende informatie moet blokkeren. In zijn onderzoek gebruikte hij technieken die de processen in de hersenen van gezonde mensen tijdelijk kunnen verstoren. Herring: “Het mooiste voorbeeld is dat je met een techniek genaamd transcraniële magnetische stimulatie iemand zijn hand kunt laten bewegen door het hersengebied te stimuleren dat verantwoordelijk is voor de aansturing van bewegingen.” Hij onderzocht de rol van hersengolven door tijdelijk het ontstaan van alfagolven te stimuleren of juist te remmen.

Alfahersengolven blijken vooral een grote invloed te hebben op aandacht. “Als je fietst gebeuren er allerlei dingen om je heen. Je brein zal eerst de belangrijkste en sterkste prikkels verwerken, zoals een stoplicht of een overstekend kind.” Het ritme van de alfagolven bepaald in hoeverre we onbelangrijke informatie onderdrukken of toelaten. Sterke, belangrijke prikkels zoals de kleur van een stoplicht trekken dan je aandacht, terwijl onbelangrijke geluiden en beelden op straat aan je voorbijgaan. “Naarmate de alfagolven afnemen kunnen mogelijk ook de zwakkere, onbelangrijke prikkels verwerkt worden.”

Wat dan daadwerkelijk bepaalt wanneer een prikkel belangrijk genoeg is voor de hersenen om te verwerken, moet nog onderzocht worden. “Er zijn aanwijzingen dat het aangeleerd is en gekoppeld aan emoties”, aldus Herring. “Maar het kan ook simpelweg afhangen van hoe fel of in het oog springend een prikkel is.” Hoe onze hersenen omgaan met afleiding is van belang in aandachtsstoornissen zoals ADHD. “Daarnaast zien we ook steeds vaker de link tussen alfagolven en het geheugen”, aldus Herring. “In beide gevallen leidt beter begrip van deze processen tot mogelijke ideeën voor therapie.”

Dit artikel is geschreven door een student van de master Science Communication aan de Vrije Universiteit. Onze redacteur Anne van Kessel heeft de studenten begeleid bij het schrijven van een nieuwsbericht.