Hersenen groeien bij het leren van tweede taal

De onderzoekers maten vooral een toename van de hippocampus: het deel van de hersenen dat van groot belang is voor onze ruimtelijke oriëntatie en ons geheugen. In de hippocampus worden herinneringen tijdelijk opgeslagen, voordat ze voor de lange termijn worden opgeslagen elders in het brein.

De hippocampus van de proefpersonen groeide al na drie maanden intensieve taaltraining. “Hoewel dit niet te vergelijken is met een heel leven van een tweetalige, lijkt het erop dat het leren van een taal een goeie manier is om je brein fit te houden”, zegt de Zweedse psycholoog Johan Martensson in een persbericht van de Lunds Universitet. Samen met collega’s publiceerde hij zijn resultaten deze zomer in het tijdschrift Human Brain Mapping.

Taxichauffeurs

De hippocampus speelt vooral een rol bij het opnemen van nieuwe informatie en in onze ruimtelijke oriëntatie. Ook in eerdere studies werd al aangetoond dat de hippocampus kan groeien onder bepaalde condities. Uit een studie uit 2000 bleek bijvoorbeeld dat Londense taxichauffeurs door hun ruimtelijk inzicht een grotere hippocampus hebben. Ook latere studies toonden aan dat intensieve navigatie- of taaltrainingen effect hebben op de grootte van de hippocampus.

Het onderzoek van Lunds Universitet bouwt voort op een studie van Martensson uit 2012. Daarin staat een speciale groep taalleerders centraal, namelijk rekruten van het Zweedse Instituut voor legertolken. Van deze legertolken wordt verwacht dat ze in tien maanden een nieuwe taal leren, die ver af staat van hun moedertaal, zoals bijvoorbeeld Arabisch, Russisch of de Iraanse taal Dari. Dat betekent in de praktijk dat ze 300 tot 500 nieuwe woorden per week moeten leren. Daarvoor moeten ze dan ook keihard studeren: van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat, zeven dagen per week.

Hippocampus en hersenschors

De onderzoekers wilden weten of intensieve taaltraining eenzelfde effect heeft op de hersenen als intensieve studie in het algemeen. De controlegroep bestond daarom uit studenten medische en cognitiewetenschappen van de Umeå Universitet in Zweden. Deze studies staan bekend om hun zware studieprogramma, waar studenten hard voor moeten blokken. Maar anders dan de legertolken hoeven deze studenten geen talen te leren. Van de proefpersonen werd aan het begin van het studiejaar een MRI-scan gemaakt, en ook nog eens drie maanden later.

Uit de hersenscans bleek dat taalgerelateerde delen van het brein van de legertolken in grootte toenamen. En dat terwijl de breinstructuur van de controlegroep in die hersendelen ongewijzigd bleef. Behalve een groei van de hippocampus werd bij de legertolken ook een verdikking gevonden van delen van de hersenschors. Dat is het deel van de hersenen waarin we informatie ontvangen, analyseren en interpreteren.

Maar ook vertoonden de hersenscans van deze groep individuele variatie. De onderzoekers vonden een correlatie tussen de groei van de hersenen en de cijfers die de legertolken haalden voor taalvaardigheidstoetsen welke onderdeel uitmaken van hun studie.

Cognitieve voordelen

Het groeien van de hersenen zou goed samen kunnen hangen met de cognitieve voordelen die allerlei studies hebben aangetoond voor twee- of meertaligen. Uit een beroemd geworden Canadese studie uit 2004 onder dementerende ouderen blijkt dat tweetaligen gemiddeld vier jaar later gaan dementeren dan eentaligen. De studie van Lunds Universitet maakt aannemelijk dat door het leren van een nieuwe taal de hippocampus en delen van de hersenschors worden versterkt. Op die manier zou dementie, waarbij deze delen van het brein zijn aangetast, worden tegengegaan.