Griekenland uit de euro: ramp of remedie?

Een van de economische experts die denkt dat Griekenland niet zou profiteren van een vertrek uit de Eurozone is Henk Kroon, universitair docent Financieel Management aan de Universiteit Twente: “Sterker nog, dat zou hun economie niet aankunnen,” stelde hij eerder in het UTNieuws.

Stopzetting leningen

Mocht Griekenland de Eurozone verlaten, dan zal het land inderdaad een harde klap krijgen. De Griekse economie is immers, zoals de nieuwe Griekse Minister van Financiën Yanis Varoufakis het onlangs verwoordde, “zo goed als bankroet”. Hij draait op leningen van de troika: de Europese Centrale Bank, de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds. Bij een exit uit de Europese Monetaire Unie kan Griekenland geen beroep meer op doen op het ECB. Maar ook van de EU, het IMF en andere grote internationale kredietverleners zou hoogstwaarschijnlijk weinig steun te verwachten zijn. Die eisen immers, net als de EMU, dat Griekenland verder gaat met bezuinigen om zo de economie weer gezond te krijgen. Griekenlands nieuwe linkse regering wil echter juist stoppen met de bezuinigingen, omdat die haar burgers te hard zou treffen.

Het ‘doorploeteren scenaro’

Zal de Griekse staat dan feitelijk failliet gaan, en formeel toegeven dat het zijn internationale betalingsverplichtingen niet meer kan voldoen? Dat hoeft niet. De Griekse regering schermt graag met de mogelijkheid dat ze geld zal lenen bij andere landen, zoals de VS, China en Rusland, mocht de troika haar niet tegemoet willen komen. Rusland heeft inmiddels al ondersteuning beloofd. Het is echter de vraag of de Griekse regering genoeg geld kan lenen om haar schulden kan af te betalen. Zeker omdat ze een groot deel van haar inkomsten wil investeren in economie en werkgelegenheid, zoals ze haar kiezers eerder beloofde. Ook zou Griekenland door deze actie weer meer nieuwe schuldeisers krijgen.

Ook hangt de mogelijkheid van een faillissement als een donkere work boven het land zolang ze zo goed als blut is. Dit maakt het aantrekken van buitenlandse investeerders in de economie lastig – en daarmee het stimuleren daarvan.

Faillissement

Mocht Griekenland zichzelf uiteindelijk failliet willen/moeten verklaren, dan zou dat enorme gevolgen hebben voor de bevolking. Zo zouden de banken massaal failliet gaan, waarna de Grieken geen (spaar)geld meer kunnen opnemen. En waar momenteel al een kwart van de Griekse beroepsbevolking werkloos is, zou dat percentage na een faillissement nog veel hoger liggen.

“De huidige generatie jongeren zou de ‘verloren generatie’ worden, de generatie die na het bankroet hun toekomstdromen wel op hun buik konden schrijven,” zegt assistant-professor in European Economic Governance Shawn Donnelly somber over dit scenario. Ook zou de regering mogelijk geen salarissen en uitkeringen meer kunnen uitbetalen en het land maar beperkt producten kunnen importeren. Daarbij is het erg moeilijk nieuwe leningen te krijgen als je eenmaal als wanbetaler te boek staat.

Toch hoeft het niet allemaal kommer en kwel te zijn, meent Donnelly. “Als een regering zichzelf bankroet verklaard, worden zijn schulden meestal kwijtgescholden. Dit geeft het land de kans weer met een schone lei te beginnen en weer iets op te bouwen.” Hij noemt Rusland en Argentinië als voorbeeld. Na de scherpe en diepe recessies die optraden na hun faillissementen in respectievelijk 1998 en 2001, hebben die hun economie weer op de rails gekregen. Ook IJsland kent inmiddels weer een positieve economische groei.

Ook zal bij een formeel erkend bankroet van de Griekse staat de drachme waarschijnlijk een vrije val doormaken. En een zeer lage munteenheid is goed voor een land zijn exportpositie. Omdat de Griekse import intussen zal dalen, zou Griekenland dan, voor het eerst in jaren, een handelsoverschot kunnen krijgen.

Ook is de visie van de Griekse regering om zoveel mogelijk geld te willen pompen in het land in plaats van te bezuinigen volgens Donnelly helemaal zo gek nog niet. “Op die manier gaan de mensen in je land meer spenderen, waardoor de economie zich uit het slop kan trekken. Denk ook maar eens aan de zware crisis in de VS in de jaren dertig. De toenmalige president Roosevelt ging die te lijf door flink te investeren in onder meer infrastructuurprojecten.”

Hervormingen

Aan de andere kant is Argentinië inmiddels al voor de tweede keer failliet gegaan – weliswaar op een formaliteit, maar toch – en maakt de Russische roebel een vrije val door. Om een slecht draaiende economie op de langere termijn te verbeteren, moet een land de onderliggende oorzaken voor haar slechte functioneren dan ook aanpakken. Dat meent ook de nieuwe Griekse regering, alleen wil ze de economie dus anders hervormen dan de troika haar voorschrijft. Een van de speerpunten van haar nieuwe beleid? Meer inkomensgelijkheid. In het verlengde daarvan zou de Griekse economie meer moeten profiteren van haar extreem rijke bovenlaag. Varoufakis: “Een kleine, maar zeer rijke elite in ons land was verantwoordelijk voor de crisis, door onder meer op grote schaal nepotisme te bedrijven en de belastingen massaal te onderduiken. Een van onze eerste maatregelen zal zijn dat die groep alsnog belasting gaat betalen – en goed ook.”

Mocht deze regering inderdaad kunnen afdwingen dat ‘nu de elite betaalt’, zoals een van haar verkiezingsslogans luidde, dan zal dat de staatskas kunnen spekken. Het inkomen van zo’n 500 Griekse multi-miljonairs (0,005% van de Griekse bevolking) bedroeg vorig jaar 60 miljard euro. Ook zijn er zo’n 8.000 miljonairs in het land…