Grenzen vervagen tijdens Dutch Design Week

Ongepolijste, schaars verlichte ruimtes met lage plafonds. Het perfecte decor voor de fantasievolle ontwerpen en installaties van Manifestations en het BioArtLab tijdens Dutch Design Week. Op de achtste en negende verdieping van het Veemgebouw op Strijp-S, het bekendste voormalige Philips-terrein in Eindhoven, dwaal je rond in een andere wereld.

Je ziet _Sensoree_-kleding van Kristin Neidlinger die jouw innerlijke gevoelens zichtbaar maakt. Als jij kippenvel krijgt omdat iets je raakt, sturen biosensoren een opblaasmechanisme aan dat zorgt voor ‘kippenvel’ op je jasje. Veranderingen in je ademhaling zorgen voor lichtpatronen op je kleding en de kleur van je sjaal verandert met je stemming. Het doel: makkelijker communiceren over je gevoelens door ze zichtbaar te maken, zodat anderen daarop kunnen reageren.

Blijven beleven

Directe relaties leggen tussen wat je voelt of ervaart en technologie die daarop reageert komt in meerdere ontwerpen terug. In haar afstudeerproject Moment == Memory gebruikt Channing Scholten reacties van ons lichaam om een camera aan te sturen die meteen gaat filmen als we iets bijzonders ervaren. “Bijzondere momenten willen we graag vastleggen, maar zodra je je telefoon pakt om te filmen stap je eigenlijk uit de ervaring. Je kijkt ernaar, maar je beleeft het zelf niet meer zo intens”, legt Scholten uit.

Het cameraatje is via een soort handschoen met je hand verbonden. Zodra je hartslag omhoog gaat of je handpalm gaat bijvoorbeeld meer zweten, begint de camera (kort) te filmen. Want dat zijn tekenen dat er iets gebeurt. En dan hoef je niks te missen, omdat je met je telefoon als het ware uit de ervaring stapt. De afzonderlijke sensoren werken allemaal al. “Ik hoop binnenkort een compleet werkende demoversie te hebben”, aldus Scholten.

Robotroofdier

Een mooi voorbeeld van de vervagende grens tussen leven en techniek is de Dionaea Mechanica Muscipula. Dit is een robotroofdier dat leeft op de eiken waar ook de gevreesde eikenprocessierups huist. Deze rupsen hebben lange haren die gemakkelijk loslaten en ernstige irritaties aan ogen, huid en luchtwegen bij mensen veroorzaken. De robotjes lokken de motten met een lampje en ‘verteren’ de motten vervolgens, waardoor ze hun eigen brandstof genereren. Geen motten, geen rupsen. Het klinkt misschien onnatuurlijk, maar de monotoon aangeplante eiken zijn ook niet natuurlijk, aldus ontwerper Jip van Leeuwenstein. Er is geen enkele vegetatie in de buurt waar de natuurlijke vijanden van de rupsen kunnen leven, dus is de stap naar een kunstmatig roofdier onvermijdelijk. Groot voordeel van de robotjes: ze zijn goed te controleren. Beter dan kunstmatig ingebrachte natuurlijke vijanden. Een aanpak die op verschillende plaatsen in de wereld al tot grote ecologische drama’s heeft geleid.

En zo is er nog veel meer te zien dat afwisselend bizar, geestig, onbegrijpelijk, ingenieus of confronterend is. Of soms allemaal tegelijk. Het zet je hoe dan ook aan denken over wat een mens eigenlijk is, hoe we samenleven en of technologie niet veel dichterbij is dan we ons (willen) realiseren.