Een weersatelliet in een baan rond de aarde of een aapje op 120 kilometer hoogte. Sommige landen gaan tot het uiterste om op ruimtevaartgebied met de ‘grote jongens’ mee te kunnen doen. Zelfs als ze daarmee de internationale gemeenschap tegen het harnas in jagen. Kennislink werpt een blik op de eerste ruimtevaartstapjes van Noord-Korea en Iran.
Het is 12 december 2012, het weer is helder en kalm in de licht-besneeuwde bergen van Noord-Korea. Maar die rust wordt heftig verstoord als de motoren van de ruimt 30 meter hoge Unha-3-raket worden ontstoken. Resoluut komt de raket van zijn lanceerplatform en verdwijnt vervolgens langs een lang rookspoor aan de hemel. De rust is wedergekeerd.
Niet lang daarna gaan de vlaggen uit in het communistische land. Volgens de staatstelevisie heeft de raket een werkende satelliet op een hoogte van ruim 500 kilometer afgeleverd. Het apparaat, genaamd Kwangmyŏngsŏng (heldere ster), zou ongeveer zo groot zijn als een wasmachine en weegt zo’n 100 kilo. Aan boord heeft hij onder andere een camera, verschillende meetinstrumenten en natuurlijk apparatuur om met de aarde te communiceren.
http://www.youtube.com/watch?v=9CZHJJnACZU
Volgens de Noord-Koreanen zijn de voornaamste doelen van de satelliet het in de gaten houden van oogsten, het opsporen van natuurrampen en het voorspellen van het weer. Daarnaast zou hij revolutionaire liederen uitzenden, om trots aan de rest van de wereld te tonen waartoe het land in staat is.
Resusaapje naar 120 kilometer
Niet lang daarna, in januari 2013, deed Iran wereldwijd wenkbrauwen optrekken. Naar eigen zeggen hadden ze een resusaapje de ruimte ingeschoten en het levend teruggehaald naar de aarde. Ze zouden daarmee toetreden tot een select gezelschap van landen die ooit een zoogdier de ruimte in brachten.
Volgens Iran zelf bereikte de raket een hoogte van 120 kilometer, 20 kilometer boven de officiële ruimtegrens, en duurde de ruimtereis ongeveer 20 minuten. Daarbij moet gezegd worden dat het om een zogenoemde suborbitale vlucht ging. Simpel gezegd gaat de raket daarbij recht omhoog en valt vervolgens weer terug naar de aarde. En dat is heel wat anders dan het in een baan brengen van bijvoorbeeld een satelliet, die daarvoor veel hoger en sneller moet gaan.
Dat laatste wist Iran in 2009 al voor elkaar te krijgen. Toen werd er een satelliet gelanceerd met een raket van eigen bodem. Het jaar daarna kwam er nog meer van de grond. Ze lanceerden onder andere een rat en een schildpad tijdens een suborbitale vlucht. Maar men wilde dus nog meer. In 2011 probeerden ze voor het eerste een resusaapje te lanceren, maar dat liep op een mislukking uit, zo moest Iran toegeven.
Waarom Iran zoveel raketten lanceert? Men zegt te werken aan het lanceren van mensen. Daarvoor zouden wel veel grotere raketten nodig zijn, die rond het jaar 2020 gelanceerd zouden worden.
http://www.youtube.com/watch?v=5juGJWKPDng
Dode wasmachine in de ruimte
Hoe staat nu met de Noord-Koreaanse satelliet? Kunnen de Koreanen weer voorspellen met hun eigen beelden, zien ze rampen eerder aankomen vanuit de ruimte? Waarschijnlijk niet.
Hoe goed men wereldwijd in de dagen na de lancering ook naar hun radio’s luisterden, uit de speakers schalden geen revolutionaire liederen. Toch was er wel degelijk iets in een baan rond de aarde gebracht, zo werd met radarmetingen vanuit verschillende landen bevestigd. Hoe zit dat?
Een week na de lancering in december publiceerden verschillende internationale media dat de Kwangmyŏngsŏng-satelliet out of control was. Uit snelle helderheidsvariaties van de satelliet op telescoopbeelden kon worden afgeleid dat hij in hoog tempo om zijn as draait. Bovendien vertoonde de satelliet geen tekenen van activiteit. Oneerbiedig gezegd beschikten de Noord-Koreanen over een dode ‘wasmachine’ in de ruimte.
En de leiders in de hoofdstad Pyongyang? De bleven volhouden dat de lancering een groot succes was. En eigenlijk hebben ze daar ook wel gelijk in. Eerdere pogingen satellieten te lanceren in 1998 en 2009 mislukten hoogstwaarschijnlijk (ondanks dat Noord-Korea volhoudt dat ook dat successen zijn). Maar in 2012 hebben ze wel degelijk iets gelanceerd dat in een baan rond de aarde terecht kwam, ook al presteert het apparaat niet naar behoren.
Aapje uit de duim gezogen?
En dan Iran. Hebben zij zich dit jaar werkelijk een aapje naar de ruimte geschoten en het levend terug gehaald? Misschien wel, maar daarover bestaan op zijn minst twijfels.
Hoewel op de vrijgegeven beelden onmiskenbaar een in een capsule vastgesnoerd aapje laten zien en op een ander beeld een opstijgende raket is te zien, rees de vraag of het dier de heftige rit had overleefd. De twijfels ontstonden nota bene door beelden van Iran zelf. Na analyse bleek namelijk dat er twee verschillende aapjes op foto’s van voor en na de lancering werden getoond. En dat maakt de claim van Iran er natuurlijk niet sterker op.
Beelden laten geen twijfel bestaan dat Iran een raket lanceerde.
GiganewsUiteindelijk gaf Iran toe dat er fouten waren gemaakt. Niet met de lancering, maar met de foto’s. Per ongeluk was er een foto getoond van een aapje dat in 2011 al zou zijn gelanceerd door Iran. Een lancering die zoals eerder al gezegd mislukte. Het blijft woord tegen woord. Maar waar in ieder geval geen twijfel over bestaat is dat het raket- en ruimteprogramma van Iran behoorlijke stappen voorwaarts zet.
Veroordelingen en embargo’s
In zowel het geval van Noord-Korea als Iran is er internationaal weerstand tegen hun ruimtevaartprogramma’s. Noord-Korea en Iran zouden bezig zijn met de ontwikkeling van langeafstandsraketten, waarmee overal op de wereld ladingen afgeleverd kunnen worden. In combinatie met de drie kernproeven die Noord-Korea de afgelopen jaren heeft gedaan, baart dat veel mensen zorgen. Toch denken veel experts dat Noord-Korea nog niet zo ver is. Bovendien betekent het lanceren van een satelliet nog zeker niet dat het land in staat is een nucleaire bom af te leveren.
De twee landen lijken in ieder geval niet te buigen voor internationale veroordelingen en handelsembargo’s. Nee, ze worden misschien wel gesterkt om te laten zien waartoe ze in staat zijn. Het is waarschijnlijk een kwestie van tijd voordat de eerste stapjes in de ruimte van Noord-Korea en Iran een vervolg krijgen.
Noord-Korea vanuit de ruimte gefotografeerd door ‘aartsvijand’ Verenigde Staten.
NASA