Eenzijdige documentaire wekt woede van milieubeweging

Groene energie bestaat niet. Om energie uit zon te oogsten is meer fossiele energie nodig dan de totale opbrengst, als je windmolens aansluit op het elektriciteitsnet staan de kolencentrales die als back-up dienen een deel van de tijd voor niks te draaien, het stoken van biomassa is niet CO₂-neutraal, en al deze technieken hebben bovendien een verwoestende uitwerking op de planeet.

Dat er toch mensen in groene energie geloven, is omdat het een soort religie is geworden. Het biedt hoop op een uitweg en de illusie dat we gewoon kunnen blijven leven zoals we gewend zijn. We willen het zo graag.

Dat is zo ongeveer de boodschap van de documentaire ‘Planet of the Humans’, geschreven en geregisseerd door Jeff Gibbs en geproduceerd door Michael Moore. Sinds 21 april (Earth Day) is de docu een maand lang gratis te bekijken op YouTube (zie onderaan).

Eenzijdig

Het grootste bezwaar van de film is dat Gibbs in de hele documentaire op zoek is naar zijn eigen gelijk, in plaats van naar de nogal gecompliceerde werkelijkheid. Hij begint ermee zichzelf neer te zetten als een milieuactivist in hart en nieren (al toen hij 9 was maakte hij bulldozers in de bossen rond zijn huis onklaar door zand in de tanks te gooien), en lijkt dat voldoende te vinden om de rest van de film geloofwaardig te zijn.

Gibbs heeft een verhaal, laat mensen aan het woord die het daarmee eens zijn (waaronder een wetenschapper die op de aftiteling van de film opeens als mede-producent opduikt), en brengt het als een inzicht dat langzaam maar zeker tot hem is gekomen. Maar waar zijn de mensen die er anders over denken? De gelovigen? De mensen van de milieubeweging zelf?

Ja, ze komen heus in beeld, maar dan alleen met afgekapte oneliners. Als kijker moet je raden wat er daadwerkelijk is gezegd, en in welke context.

Geen totale onzin

Gibbs heeft wel een punt, daar gaat het niet om. Groene energie is niet zaligmakend. Wind en zon zijn grillige energiebronnen, die soms overmatig en soms helemaal niet leveren. De fabricage van molens en zonnepanelen kost energie en deels zeldzame grondstoffen. Wind- en zonneparken nemen enorm veel ruimte in beslag. Biobrandstoffen zijn alleen milieuvriendelijk als je rest- en afvalhout gebruikt, en vragen nogal wat vertrouwen in de goede bedoelingen van de producent. Elektrische auto’s rijden vooralsnog vooral op fossiele brandstoffen, al gaat dat dan via elektriciteitscentrales in plaats van via het pompstation. En subsidie op groene energie kan een perverse prikkel zijn, die zorgt dat geld dat geïnd kan worden boven de CO₂-besparing gaat.

Dat we onze huidige energiebehoefte milieuvriendelijk honderd procent groen kunnen maken is dus wellicht inderdaad een sprookje – maar moeten we het dan helemaal afschrijven? Daar denken veel milieuactivisten maar ook wetenschappers heel anders over.