Een plek voor vaders

Volgens sociaal-geografen is de manier waarop we onze publieke ruimtes inrichten niet slechts functioneel: het reflecteert bepaalde machtsrelaties in de samenleving en houdt die vervolgens ook weer in stand.

Een goed voorbeeld is de inrichting van algemeen toegankelijke ruimtes, zoals een winkelcentrum, een park of een bibliotheek. Kun je daar je meegenomen bammetjes of ander eten opeten op een bankje? Of word je gedwongen je consumpties af te nemen in een café (als je dat tenminste zittend wilt doen)?

Is het laatste geval het geval, dan kan dat betekenen dat mensen die niet zo veel te besteden hebben er liever niet komen, waardoor de ‘de rijkere elite’ al snel beslag legt op die ruimte.

Zo zijn er in restaurants in Golfstaten als Qatar en Saoudi-Arabie soms twee vertrekken: één voor families en één voor vrijgezelle mannen. Ook winkelcentra hanteren soms een dergelijke indeling. Voor vrouwen die alleen de hort op gaan is er vaak geen aparte plek ingeruimd, omdat die niet of nauwelijks geacht worden dat te doen. In sommige landen is het bovendien bij de wet geregeld dat vrouwen niet overal kunnen aanschuiven.

Nou, daar hebben we in Nederland toch helemaal geen last van, zeg je nu misschien. Inderdaad zijn hier publieke ruimtes toegankelijk voor beide sekses – toiletten en kleedkamers uitgezonderd. En de overheid stimuleert hier juist seksegelijkheid. Binnen het gezin bijvoorbeeld.

Zo moedigde de Nederlandse overheid in de jaren negentig mannen aan meer tijd met hun gezin door te brengen. Vrouwen worden intussen aangemoedigd te blijven werken – ook na het krijgen van kinderen. Zo zorgt het kolfrecht ervoor dat ook vrouwen die borstvoeding geven gewoon kunnen gaan werken. Ook geeft de regering belastingvoordeeltjes aan stellen met kinderen waarbij beide partners werken. De ouderschapverlofregeling voor vaders betekent bovendien dat ook zij thuis kunnen blijven om voor de kinderen te zorgen, door middel van een papa-dag.

Hartstikke leuk natuurlijk dat we tegenwoordig onze rolverdeling binnen het gezin zelf kunnen kiezen en dat naast mama’s ook steeds meer papa’s voor de kids zorgen. Alleen… daar lijkt de inrichting van onze openbare ruimtes toch wat minder op afgestemd. Zo zijn er in Nederland, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Duitsland, nogal wat babyverschoonruimtes in het damestoilet.

Bij de La Place, bijvoorbeeld. Niet echt handig als je op je papadag merkt dat je kleintje een uurtje in de wind ruikt en het de hoogste tijd is voor een frisse luier. Zo veel verschoonruimtes zijn er tenslotte meestal niet voorhanden, zoals de meeste jonge ouders wel weten. Dus tja, je toch maar wagen in het damestoilet dan? En wat als je, ik noem maar wat, als homostel kinderen hebt? Of je een alleenstaande papa bent?

Ook in de bus en tram zien we het idee terug dat de ouder die met het kind meekomt per definitie een vrouw is. Op de icoontjes die aangeven waar je met de kinderwagen kunt staan of waar je met je kindje kunt gaan zitten staat namelijk steevast iemand met een jurk aan met een baby afgebeeld.

Natuurlijk word je daar als man-met-kind echt niet weggejaagd, maar ouderwets is het wel.