Een ode aan Gerrit Hiemstra (en het KNMI)

De afgelopen weken, in de aanloop naar de klimaattop in Parijs, heb ik me een aantal keer afgevraagd of ik niet beter klimaatonderzoeker had kunnen worden, in plaats van onderzoeker van negentiende-eeuwse geïllustreerde nieuwstijdschriften. Nu zullen veel mensen die dit lezen klimatologie inderdaad belangrijker vinden dan geschiedenis. Ik ben het niet met jullie eens, maar daar gaat deze blog niet over. Ik wil graag een ode brengen aan mensen die wel de keuze hebben gemaakt om klimatoloog te worden, en aan één weerman in het bijzonder: Gerrit Hiemstra.

Alarmerend
Op 23 november bracht het KNMI, het koninklijke instituut waarvoor Gerrit werkt, een alarmerend rapport over de klimaatverandering naar buiten. Net zoals ze doen op een stormachtige dag, waarschuwde het instituut met een ‘code oranje’ voor klimaatverandering. In het rapport worden 14 klimaatscenario’s geschetst. De overeenkomsten van alle scenario’s: Nederland krijgt te maken met hogere gemiddelde temperaturen, veranderende neerslagpatronen en een stijgende zeespiegel. Uitermate gevaarlijk voor een deltaland als Nederland, stelt het instituut. Hoewel het rapport niet direct tot iets oproept, zoals goede, objectieve wetenschappers wellicht inderdaad niet doen, is de boodschap duidelijk: er moet iets gebeuren en COP21 – de klimaattop in Parijs – is misschien wel een van de laatste kansen om grote veranderingen van het klimaat te verminderen, of in elk geval te vertragen.

Repliek
Gerrit Hiemstra is, als weerman, ongetwijfeld geïnteresseerd in veranderende neerslagpatronen. Net als bijna alle weermannen en -vrouwen (Helga van Leur, Peter Kuipers Munneke, Margot Ribberink) is hij daarnaast bovendien keer op keer bereid zijn bekendheid te gebruiken om zogenaamde klimaatsceptici (de term ‘scepticus’ is in dit gebruik een belediging voor de nobele filosofische stroming) van repliek te dienen. Hoe treurig de aanleiding ook is; de wanhoop die soms uit Gerrit zijn tweets spreekt doet soms een glimlach op mijn gezicht verschijnen. Neem deze:

Bangmakerij
Het VVD-Kamerlid Remco Dijkstra, die bekend staat als een van de notoirste “klimaatsceptici” van Nederland , vroeg zich naar aanleiding van het rapport af hoe ‘wetenschappelijk’ het rapport van het KNMI was en stelde dat het debat over ‘feiten’ in plaats van ‘bangmakerij’ moest gaan. Nu wordt ik niet snel boos op Kamerleden (het heeft zo weinig zin), maar bij mensen als Remco Dijkstra kan ik me maar twee dingen voorstellen: of ze zijn extreem kortzichtig, of ze zijn extreem cynisch en ontkennen, om redenen waarover ik liever niet speculeer, het opwarmen van de aarde tegen beter weten in. Gelukkig was Gerrit het me eens: ‘5 IPCC-rapporten, duizenden wetenschappelijke publicaties. Is dat nog niet DUIDELIJK GENOEG?’

Opstand
Begrijp me niet verkeerd: deze blog gaat niet over een linkse of rechtse politieke voorkeur. In beide kampen zitten genoeg weldenkende mensen met goede ideeën over hoe we tot een oplossing kunnen komen, of in ieder geval de schadelijke gevolgen kunnen beperken. Deze blog gaat over eigenlijk over twee mensen: Gerrit Hiemstra en Remco Dijkstra. De eerste moeten we als wetenschappers, en dat doe ik ook graag als onderzoeker van negentiende-eeuwse geïllustreerde nieuwstijdschriften, op een schild hijsen. Gerrit is niet alleen een verdediger van het klimaat, maar ook van de wetenschap: waar we in een collegiale discussie gebaseerd op feiten tot conclusies komen. Tegen mensen als Dijkstra zouden we als wetenschappers juist in opstand moeten komen. Zijn aanhoudend ontkennen van het probleem is een klap in het gezicht van elke burger in het algemeen, en elke wetenschapper in het bijzonder. Al die uren werk, al die rapporten, al die conferenties, al het belastinggeld dat we hier met zijn allen in hebben gestoken: op een gegeven moment is genoeg inderdaad genoeg. Blijf het ze vertellen, Gerrit! Ik sta achter je!