Een moleculaire kaart van het weefsel

In het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) wordt gewerkt aan imaging massaspectrometrie, een techniek waarbij je met één opname een moleculaire kaart van het weefsel kunt samenstellen. De techniek wordt gebruikt voor de diagnose en prognose van verschillende ziekten.

26 januari 2016

Met een massaspectrometer kun je moleculen identificeren. Met een lichtmicroscoop kun je structuren in een weefsel zichtbaar maken. Koppel die twee aan elkaar en je kunt een moleculaire kaart van het weefsel maken, waarop precies te zien is waar bepaalde moleculen zich bevinden en hoe ze beïnvloed worden door ziekten.

Moleculaire veranderingen

Deze techniek heet imaging massaspectrometrie. Imaging massaspectrometrie komt van pas bij alle aandoeningen waarbij moleculaire veranderingen een rol spelen. Je kunt bijvoorbeeld kijken naar de locatie van neurotransmitters in de hersenen van muizen of naar de verdeling van bepaalde moleculen die als medicijn kunnen dienen. Er zijn ook meer diagnostische mogelijkheden, bijvoorbeeld bij kanker. Een delende kankercel ziet er zo op het oog hetzelfde uit als een kankercel die bijna doodgaat, maar de chemische inhoud van die twee cellen is totaal anders.

Doorsnede van het menselijk lichaam, gemaakt met behulp van imaging massaspectrometrie.
Imabiotech

“Ons systeem analyseert de chemische inhoud van weefsel met een massaspectrometer en koppelt die analyse aan microscoopbeelden van hetzelfde weefsel”, legt Liam McDonnell van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) uit. “Daardoor ontstaat een goed inzicht in de exacte locatie van moleculen in het weefsel.”

Praktisch toepasbaar

Binnen de scope van Cyttron II werkte McDonnell met zijn team vooral aan de automatisering van het scanproces. Het grote voordeel van de robot die ze ontwikkelden, is de snelheid. “Enkele jaren geleden moest je het materiaal van iedere patiënt handmatig in de massaspectrometer laden. Nu is de massaspectrometer uitgerust met een ‘hotel’ waar negentig monsters op hun beurt kunnen wachten. Op die manier maken we de techniek beschikbaar voor een groot aantal patiënten”, vertelt McDonnell.

En dat is belangrijk, want moleculaire veranderingen kunnen behulpzaam zijn bij het stellen van een diagnose of het vaststellen van een prognose voor patiënten. Door individueel naar de samenstelling van moleculen in het weefsel te kijken, kan een behandeling beter op de patiënt worden afgesteld. Daardoor wordt deze gecombineerde scantechniek een stuk eenvoudiger praktisch toe te passen.

Reageer