Naar de content

Een kijkje in de langste tunnel ter wereld

AlpTransit Gotthard Ltd.

Jarenlang is er onder de hoge Zwitserse Alpenpieken geboord. Nu de nieuwe Gotthard-basistunnel er helemaal ligt zijn ingenieurs druk bezig alle systemen te testen. Eind 2016 gaat de verbinding open en schieten treinen er met 250 km/h onder het Alpenmassief door. Bovendien hebben de Zwitsers dan de titel voor de langste spoortunnel ter wereld weer in handen. Kennislink neemt een kijkje.

Tunnel geopend op 1 juni 2016

Goederentreinen rijden per 1 juni 2016 echt door de langste spoortunnel ter wereld waar dit artikel over gaat: 57 kilometer lang onder de hoge Zwitserse Alpenpieken.

Technici aan het werk in de Gotthard-basistunnel.

AlpTransit Gotthard Ltd.

Nog nooit werd de spanning voor een treinritje zo hoog opgevoerd. De veiligheidsinstructeur sprak al over reddingspakketten en zuurstofmaskers, ik ben voorzien van een helm en reflecterende kleding en ik moest het telefoonnummer van mijn ouders achterlaten.

Ik ben met een groep journalisten op weg voor een testrit door de nieuwe Gotthard-basistunnel. De maar liefst 57 kilometer lange tunnel is af, maar onder andere de veiligheidssystemen zijn nog in de testfase. We zitten in een passagierstrein die door een diesellocomotief de nieuwe tunnel in wordt geduwd. Als we even later stoppen waarschuwen de technici ons dat de lichten dadelijk voor een minuutje helemaal uit kunnen gaan.

De doelstelling is simpel deze middag. Op het 13 kilometer lange testparcours in de tunnel moet onze trein een snelheid halen van 220 km/h. Op de beeldschermen boven ons hoofd in de coupé kunnen we het uitzicht van de machinist op de schijnbaar eindeloos lange tunnel zien. In een van de hoeken van het scherm is een snelheidsmeter zichtbaar: 0 km/h. Terwijl technici druk in de weer zijn, waarschijnlijk om de trein klaar te maken voor de testrit, neemt een van hen de tijd om uitleg te geven over het grootste Zwitserse bouwproject ooit.

Het tracé van de Gotthard-basistunnel.

Markus Schweiß

Lange rechte weg

Al halverwege de twintigste eeuw wordt er in Zwitserland gesproken over het bouwen van de Gotthard-basistunnel. Op dat moment gaat al het spoorwegverkeer door de eerst Gotthard-spoortunnel. De bouw daarvan begon in 1872. In tien jaar tijd werd de bijna 17 kilometer lange tunnel gegraven. Al ruim honderd jaar doet deze tunnel dienst. In de jaren zeventig van de vorige eeuw kwam daar ook nog een wegtunnel bij, als alternatief voor de bochtige weg door de Gotthardpas. Deze tunnel meet eveneens bijna 17 kilometer.

In 1998 werd er begonnen aan een derde Gotthardtunnel, de zogenoemde basistunnel. Hij heet zo omdat hij door de ‘basis’ van de berg gaat, ter hoogte van het dal op ongeveer 500 meter boven zee, veel lager dan zijn voorgangers. De consequentie van zo’n lage tunnel is dat hij veel langer moest zijn dan de eerdere tunnels. De basistunnel meet zo’n 57 kilometer en is daarmee de langste spoortunnel in de wereld.

Het tunnelprofiel.

AlpTransit

Natuurlijk kost elke kilometer die de tunnel langer is veel geld, het prijskaartje bedraagt nu 8 miljard euro. Waarom willen de Zwitsers dan per se door de voet van de berg? Het heeft te maken met het hoogteverschil dat de treinen moeten overbruggen. Terwijl treinen voor toegang tot de oude spoortunnel over een bochtig spoor moeten klimmen tot een hoogte van ongeveer 1200 meter, is het tracé van de basistunnel vrijwel vlak en bovendien zonder scherpe bochten.

De snelheid van de treinen kan daardoor omhoog. Goederentreinen zullen straks met 160 km/h door de tunnel gaan, passagierstreinen halen 250 km/h. De tijdwinst voor passagiers in vergelijking met de oude spoorlijn is bijna een uur.

Eindeloos testen

Ondanks dat het laatste stuk al eind 2010 werd geboord, is de tunnel nog steeds niet geopend. Het enige deel van de tunnel dat ‘in gebruik’ is, is het 13 kilometer lange spoor waar treinen korte testritjes maken. Dat zal zo blijven tot 2016.

Een van de boren waarmee de Gotthard-basistunnel is gegraven.

Cooper.ch

Waarom duurt het zo lang voordat de tunnel in gebruik is? Natuurlijk kost het aanleggen van de spoorlijn tijd, maar ook het testen ervan duurt jaren. Dat is de fase waar de tunnel momenteel in zit. Vooral vanwege de unieke lengte van de tunnel, de hoge snelheid van de treinen en de relatief smalle tunnelbuis zoeken technici alles tot in de puntjes uit.

De doorbuiging van de rails wordt gemeten op het moment dat treinen passeren, de zijwaartse versnelling van de trein om te zien of hij niet te veel schommelt, de druk binnen en buiten de trein, de windsnelheden in de tunnel, de kracht op de hoogspanningslijnen en pantograaf op het dak van de trein. De reeks aan tests die men op noemt lijkt eindeloos.

Ingang van de Gotthard-basistunnel.

AlpTransit Gotthard Ltd.

Alpen bedwingen

De technici lijken er inmiddels klaar voor. De testrit kan beginnen. De trein trekt in eerste instantie zachtjes op en blijft even hangen rond de 50 km/u, maar schiet dan snel door naar de 200 km/u. Uiteindelijk wijst de meter precies 220 aan. Het enige wat die snelheid verraadt is het beeld op de beeldschermen boven ons. We zien de lampen van de tunnel in een noodgang voorbij schieten.

Omdat het testparcours maar 13 kilometer lang is remt de trein al weer snel. We komen tot stilstand ergens midden in de berg. We maken te voet een kort uitstapje naar de andere tunnelbuis pakweg 40 meter verderop via een van de 176 dwarsverbindingen tussen de twee tunnels. Een gekke omgeving is het: aan weerszijde een tunnel zover het oog reikt. Boven ons naar schatting 1500 meter massief gesteente.

Langzaam dringt tot me door wat voor enorm project de Zwitsers nu al bijna hebben voltooid. En ondanks de miljarden die het kost zijn ze er apetrots op. De technici vertellen maar al te graag over dit technische hoogstandje waarmee ze weer een stuk van de Alpen hebben bedwongen. Uiteindelijk razen hier als het goed is vanaf 2016, bijna twintig jaar na het begin van de bouw, twee- tot driehonderd treinen per dag doorheen.

ReactiesReageer