Naar de content

Een jaar uit het leven van activiste Greta Thunberg

Recensie documentaire I am Greta

Twee jonge meisjes zitten op de grond naast een bord voor klimaatverandering.
Twee jonge meisjes zitten op de grond naast een bord voor klimaatverandering.
Frankie Fouganthin via Wikimedia Commons CC BY-SA 4.0

In de meeslepende documentaire I am Greta volgen we de vijftienjarige Greta Thunberg. We zien de tiener vanaf haar eerste schoolstaking uitgroeien tot een veelbesproken milieuactiviste.

Op 20 augustus 2018 zit de dan nog onbekende Zweedse Thunberg voor het parlementsgebouw naast een kartonnen bord met de tekst Skolstrejk för klimatet (schoolstaking voor het klimaat). Ze besluit iedere dag te staken tot de Zweedse parlementsverkiezingen op 9 december en eist daarmee meer aandacht vanuit het parlement voor de klimaatcrisis.

In eerste instantie lijkt het weinig verschil te maken. Voorbijgangers merken haar nauwelijks op en de enkeling die haar wel aanspreekt, benadrukt dat Thunberg naar school moet gaan. Maar dan keert plotseling het tij. Mensen uiten hun respect voor de actie van Thunberg en steeds meer jongeren sluiten zich bij haar aan.

=player_embedded

Realistische blik op haar leven

De documentaire laat zien dat ook de jongere generatie haar stem kan laten horen en een verschil kan maken. De kleine demonstratie in Stockholm inspireerde scholieren wereldwijd, wat leidde tot de schoolstakingen voor het klimaat in 2018 en 2019. We zien hoe Thunberg steeds meer media-aandacht krijgt en uitgenodigd wordt om te spreken op klimaatconferenties. Ze reist van land naar land om wereldleiders aan te spreken op hun gedrag. “Wat zij nu doen en beslissen, kan de volgende generatie niet meer corrigeren”, zegt Thunberg.

“Ik heb politici ontmoet die niet weten wat het albedo-effect of de keelingcurve is”, vertelt de Thunberg. Voor wie hier diep in de aardrijkskundekennis moet graven: de albedo is het vermogen om zonnestraling te weerkaatsen. IJs en sneeuw kaatsen bijvoorbeeld bijna alle zonnestraling terug, terwijl water dat nauwelijks doet. De Keelingcurve is een grafiek die de concentratie koolstofdioxide in de atmosfeer laat zien. Dat politieke leiders dat niet weten en toch besluiten nemen over de klimaatcrisis, baart Thunberg zorgen.

Vanwege haar prestaties en kennis, vergeet je bijna dat de hoofdpersoon op het scherm een vijftienjarige is. Bijna, want de makers wisselen haar strenge toespraken en demonstraties af met een kijkje in het persoonlijke leven van de activiste. Professionele camerabeelden worden zo nu en dan onderbroken door video’s gefilmd met smartphones die een realistische blik geven op haar leven. Onenigheid met haar vader, school- en huiswerk en het gemis van thuis en haar familie wanneer ze lang onderweg is, herinnert de kijker eraan dat Thunberg nog maar een tiener is.

Ook laat de documentaire de keerzijde zien van haar bekendheid. De milieuactiviste is lang niet bij iedereen geliefd en dat zien we duidelijk in beeld. Mensen nemen een loopje met haar, vertellen haar dat problemen niet eenvoudig op te lossen zijn in deze complexe wereld en ze ontvangt zelfs doodsbedreigingen. Toch lijkt Thunberg dat niet zoveel te deren als je zou verwachten van een tiener.

Ongekunsteld beeld

Thunberg werd gediagnosticeerd met het syndroom van Asperger. Maar ze maakt duidelijk dat ze niet ‘lijdt’ aan deze vorm van autisme. Het helpt haar juist om zich te concentreren op een probleem zoals de klimaatcrisis. Toch zou ze het liever anders zien. “Ik wil dit helemaal niet doen”, biecht Thunberg op voor de camera. “Maar degenen die deze taak zouden moeten uitvoeren doen het niet, dus moet ik wel.”

Wat de documentaire sterk maakt, is dat de cameraploeg al vanaf dag één bij het parlementsgebouw aanwezig was. Daardoor zien we een realistisch, ongekunsteld beeld van de activiste. Daar is de Zweedse filmmaker Nathan Grossman verantwoordelijk voor. Hij hoorde over de actie van Thunberg in Stockholm en besloot haar tot onderwerp van zijn volgende documentaire te maken. De documentairemaker had toen nog geen idee dat Thunberg zich zou ontpoppen tot internationaal boegbeeld van de klimaatcrisiscampagne.

De documentairemakers registreren vooral momenten in het leven van Thunberg en laten de kritische blik over aan het publiek. Daardoor lijkt de film objectief. Maar omdat Thunberg centraal staat, toont de film alleen haar kant. We zien haar meerdere toespraken houden voor een publiek en politici oproepen tot actie, maar er is weinig aandacht voor weerwoord of dialogen met politieke leiders, terwijl zulke conversaties de film juist meer balans zouden geven.

Toch blijft het mooi om te zien hoe een tiener uit Zweden opkomt voor haar generatie en de planeet. Al met al een documentaire die een tijd door je hoofd blijft spoken en stof tot nadenken geeft.

I am Greta draait vanaf 22 oktober in de bioscoop en de voorpremière op vrijdag 16 oktober is gratis te zien voor scholieren. Zij kunnen online een bioscoopkaartje reserveren.

ReactiesReageer