Nederland staat vol met energieverslindende rijtjeshuizen uit de jaren zestig en zeventig. Studenten van de TU Delft ronden momenteel het ontwerp af van een doorzonwoning met een duurzame huid, waardoor ze energieneutraal worden. Dankzij speciale zonnepanelen, fase veranderend materiaal en een groen dak.
Ze behoren tot de typisch Nederlandse bouwtraditie: rijtjeshuizen. Kriskras door Nederland staan maar liefst 1,4 miljoen woningen die zo’n veertig tot vijftig jaar geleden werden gebouwd. Ze werden destijds amper geïsoleerd en de woningen zijn daardoor ware energie verslinders. Ze allemaal afbreken en vervangen door nieuwe, duurzame huizen kan natuurlijk niet en is zonde van het geld en materiaal. “Met groene rijtjeswoningen kunnen we echt een verschil maken”, zegt design manager Josien Kruizinga van het studententeam van de TU Delft. “Nieuwbouw moet al energieneutraal zijn. Bij renovatie valt juist nog veel te winnen.”
Rijtjeswoningen krijgen een tweede, duurzame huid.
Pret a LogerSolar Decathlon
De huizen energie-neutraal maken is wel een goede optie volgens studenten van de TU Delft. Zij ronden momenteel hun ontwerp af voor een duurzame doorzonwoning, waarmee ze in juni meedoen aan de Solar Decathlon in Versailles. Dat is een internationale wedstrijd tussen universiteiten om zo groen mogelijk woningen te bouwen. Als case study kijken de studenten naar een doorzonwoning in Honselersdijk, waar de ouders van een van de teamleden hebben gewoond. Ook anderen werken aan een duurzame renovatie van woningen. Zoals passiefhuis, dat huizen energieneutraal maakt door ze onder meer goed te isoleren. Of KasCo, waarbij panden een buitenschil van glas krijgen.
De Delftse studenten ontwerpen een tweede huid, die om de buitenmuur en het dak wordt geplaatst. “Aan de zuidkant bestaat deze uit glas en isolatie. De onderkant van de huid is een vouwpui. In de winter zit de pui dicht en beslaat deze een deel van de achtertuin. Daardoor ontstaat een wintertuin. In de zomer gaan de deuren open en is het een gewone tuin”, aldus Kruizinga.
In de zomer staan de deuren van de pui open, waardoor bewoners in de tuin kunnen zitten.
Pret a logerIn het glas zitten speciale zonnepanelen verwerkt, waardoor de pui doorzichtig is. Naast de panelen zit aan de onderzijde van het glas een systeem geïntegreerd dat warmte onttrekt. “Vervolgens voorziet dit de woning van warm tapwater. Dit is een vrij nieuw systeem. Het is handig omdat we zo warmte winnen en de zonnepanelen tegelijkertijd efficiënter worden. Boven de dertig graden bijvoorbeeld gaat de efficiëntie van panelen met een paar procenten omlaag. Door ze te koelen hebben we dat probleem niet.”
Energiesprong
Aan de noordkant komt extra isolatie. De buitenste bakstenen worden verwijderd en daarvoor in de plaats een isolatiepakket. Er is ook nog een optie voor een groen dak aan de noordkant. In de kruipruimte komt zogenaamd fase veranderend materiaal (‘phase changing material’), dat afhankelijk van de temperatuur warmte en kou vasthoudt of loslaat. Het materiaal verspreidt vervolgens de koele of warme lucht via de schoorsteen die door het huis loopt. Kruizinga: “We willen dat bewoners uiteindelijke zelf kiezen, wat ze graag aan hun huis toevoegen. We ontwikkelen daarvoor een toolbox.” Met deze maatregelen lukt het om de huizen energieneutraal te maken en verschijnt er 0 op de meter. Op dit moment ronden de studenten de laatste tekeningen af. Daarna maken ze een prototype.
In de winter houdt de tweede huid warmte vast en ontstaat een wintertuin.
Pret a logerMaar de studenten kijken al veel verder dan alleen naar de wedstrijd. Ze werken namelijk nauw samen met De Energiesprong, een initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken om energie-neutrale woningen te realiseren. “De competitie bij de Solar Decathlon is ons hoofddoel, maar we willen heel graag dat onze ideeën daadwerkelijk worden toegepast na de wedstrijd. Via De Energiesprong kan dat. We zitten al met veel partijen om de tafel die actief mee denken. Die samenwerking willen we voort zetten na dit project, zodat mensen in rijtjeshuizen daadwerkelijk in een duurzamer huis leven.”