Drinkwater op Aruba volledig met osmosetechniek bereid

De komende maanden schakelt Aruba geheel over op ontzilting door omgekeerde osmose. Bij omgekeerde osmose worden door middel van filters en membranen zoutionen, maar ook organische verontreinigingen en bacteriën verwijderd. Met deze techniek wordt het grootste deel van het zout uit het zeewater gehaald, zodat het geschikt wordt als drinkwater.

Verduurzaming drinkwaterproductie

“Het drinkwater op Aruba is kwalitatief erg goed”, vertelt adviseur duurzame watertechnologie en innovatie Filomeno Marchena, die tot vorig jaar als hoofd van de waterproductie bij W.E.B. Aruba in dienst was. Hij promoveerde in 2013 op het onderwerp van ontziltingstechnologie aan de Universiteit Twente. Marchena houdt zich momenteel onder andere bezig met het opzetten van educatieve activiteiten, die de – met name jonge – eilandbevolking moeten leren bewuster te zijn van watergebruik en zuiniger met water om te gaan. Het idee is om via de kinderen hun ouders ook milieubewustzijn te maken. Door de relatief hoge prijs van water kunnen Arubanen bovendien hiermee veel geld besparen.

Dagelijks produceert W.E.B. 44.000 kubieke meter water voor de ruim 100.000 eilandbewoners plus de meer dan een miljoen toeristen die het eiland jaarlijks bezoeken. Nu gebeurt dat nog met een combinatie van verdamping (Multi-Stage Flash distillation ofwel MSF) en omgekeerde osmose (ofwel seawater reverse osmosis, kortweg seawater RO). Momenteel zijn de laatste twee MSF-installaties nog operationeel als stand by units.

In een MSF-installatie wordt zeewater verhit en door drukverlaging verdampt. De waterdamp wordt vervolgens tot zuiver water gecondenseerd. Vanzelfsprekend is deze thermische technologie een proces dat veel energie kost. In de loop van 2015 zal een einde komen aan drinkwaterproductie door middel van MSF. Dan produceert Aruba voor honderd procent drinkwater met het proces van omgekeerde osmose.

Eilandbodem als natuurlijke filter

Het te ontzilten zeewater pompt het waterbedrijf sinds 2012 ook op uit speciaal hiervoor geslagen putten op het eigen terrein, direct langs de kust. Marchena: “Het voordeel van deze seawater beach wells als bron is dat dit water al een natuurlijke zuivering heeft ondergaan. Het zeewater infiltreert vanuit de lagune in de rotsachtige koraalbodem. Door het op te pompen heeft het op zijn route via het koraalgesteente al een natuurlijke zuivering ondergaan. Door de waterdruk vanuit de lagune vult de put zich voortdurend”.

Versteend hersenkoraal

Overigens is Aruba niet het enige eiland van Caribisch Nederland dat op grote schaal zeewater voor consumptie ontzilt door omgekeerde osmose. Ook Curaçao is momenteel bezig met de uitfasering van de energieslurpende thermische installaties. Op Bonaire en Sint Maarten zijn de drinkwaterbedrijven al volledig overgeschakeld op seawater RO. “Op Curaçao wordt op dezelfde wijze als op Aruba drinkwater geproduceerd,” vertelt Marchena. “Met dit verschil dat mineralisatie – het toevoegen van mineralen om corrosie van het distributienet te voorkomen – pas plaatsvindt nadat het ontzilte water is aangezuurd met kooldioxide. Hierdoor neemt het water tijdens het mineralisatieproces meer kalk op.”

Tot ca. 35 jaar geleden gebruikte W.E.B. Aruba brokjes versteend hersenkoraal uit riffen voor dit mineralisatieproces; daarna werd versteend hersenkoraal gebruikt afkomstig uit de bodem waar het vliegveld werd gebouwd. Tot 2007 werden brokken kalksteen voor dit doel ontgonnen in het noordoosten van het eiland, dat nu tot het nationale park Arikok behoort. Het gebruik van lokale kalksteen is nu voorgoed verleden tijd. Tegenwoordig gebruikt het bedrijf kalksteen uit andere bronnen die conform ISO goedgekeurd zijn door de National Sanitation Foundation.

Overigens heeft mineralisatie van met MSF én met seawater RO geproduceerd water als belangrijkste doel het water drinkbaar te maken. Het mineralisatieproces op Aruba is een natuurlijk proces waarbij het zuiver water over de kalksteentjes stroomt zonder aanzuring met kooldioxide. Na het mineralisatieproces worden nog kleine hoeveelheden mineralen (pyrofosfaat en orthofosfaat) aan het drinkwater toegevoegd om corrosie in het waterdistributienet te voorkomen.

Duurzame watertechnologie richt zich niet eenzijdig op het terugbrengen van het energiegebruik van ontziltingsinstallaties. Een belangrijk doel is ook het reduceren van het chemicaliëngebruik. Chemicaliën worden tijdens het ontziltingsproces vooral ingezet voor het schoonmaken van de filters en membranen en het tegengaan van zoutneerslag in het leidingensysteem (voor productie en transport).

Ook moet het zeewater worden voorbehandeld door er algjes en andere organische stoffen uit te verwijderen. Volgens Marchena is er ook met de reductie van het chemicaliëngebruik nog een aanzienlijke milieuwinst te behalen.

Met dank aan Randolph Wiersma voor de rondleiding bij W.E.B. Aruba N.V. in de zomer van 2014.