Delftse wetenschappers ontsnappen uit Alcatraz

In een bootje gemaakt van regenjassen peddelden de Delftse onderzoekers onlangs van het beruchte gevangeniseiland Alcatraz richting het vaste land ten noorden van San Francisco. Dat was wel even wat anders dan wetenschap bedrijven en slimme simulaties bedenken voor watermanagement. “De lucht ging al snel uit de boot en samen met Fedor Baart van Deltares moest ik ervoor zorgen dat er genoeg lucht in zat”, zegt onderzoeker Rolf Hut van de TU Delft. Anderhalf uur lang bliezen zij in twee slangetjes, zodat hun zelfgemaakte boot niet zou zinken.

Ondergaande zon

Ze gebruikten daarvoor dezelfde regenjassen en zelfs dezelfde lijm als tijdens de beroemde ontsnappingspoging van 1962. Toen kozen drie gevangenen het ruime sop. Het is nog altijd een mysterie of ze het hebben gered. “Het was behoorlijk zwaar”, zegt onderzoeker Olivier Hoes van de TU Delft. “Ik peddelde samen met Fedor Baart van Deltares. We vertrokken om acht uur ‘s avonds, omdat het getij toen net zo was als toen in ’62. Vanaf het water zagen we de skyline van San Francisco en gingen richting de ondergaande zon, die onder de Golden Gate Bridge doorzakte. Het was sereen en magistraal tegelijk.”

Of de wetenschappers het redden, kun je op 27 maart zelf zien tijdens een documentaire die Discovery Channel over hen maakte. De wetenschappers probeerden niet alleen in het bootje de poging na te doen. Al eerder lieten ze via simulaties zien dat de gevangenen een goede kans hadden om heelhuids de kust te bereiken. Ze maakten daarvoor gebruik van het programma 3Di dat de TU Delft, Deltares en Nelen & Schuurmans ontwikkelden (zie kader). “Daarmee doen we snelle en betrouwbare berekeningen van bijvoorbeeld het getij, overstromingen of de zeespiegelstijging”, legt Hoes uit.

Haaien

Voor het succes van hun ontsnappingspoging was het wel belangrijk hoe laat de gevangenen precies vertrokken. “Waarschijnlijk stapten ze tussen half elf en elf uur in hun zelfgemaakte bootje. Op dat moment was er een gunstige stroming. Als ze veel eerder of later vertrokken, zijn ze zeer waarschijnlijk afgedreven naar de oceaan. Of ze belandden in de zuidbaai, waar veel mensen wonen en werken die ze konden opmerken”, weet Hoes.

De gunstige stroming stuurde ze richting de bekende Golden Gate Bridge. “Maar het was niet eenvoudig die te bereiken”, zegt Hut. “Want ook de peddeltechniek en de richting die ze aanhielden, speelden een grote rol. Als ze met de stroming mee naar de brug peddelden, schoten ze er waarschijnlijk onderdoor. Wanneer ze haaks op de stroming gingen, dan kwamen ze vlak bij de brug uit en konden ze zich uit de voeten maken.”

Het mysterie is dus nog niet helemaal opgelost, maar de wetenschappers zorgen wel voor nieuw inzicht over de gebeurtenis. Ze laten ook zien waar onderzoek allemaal wel niet toe kan leiden. “Normaal zitten we alle drie vrijwel de hele dag achter de computer. Ik ben niet echt sportief”, bekent Hut. “Maar het was heel interessant om mee te maken. Al vond ik het eerlijk gezegd ook eng. Er zwemmen daar haaien. Toen we na de opnames weer in Nederland waren, stuurde de regisseur van de documentaire mij een filmpje. Daarop was een toerist te zien die vanaf Alcatraz een witte haai filmde die een zeehond aan stukken scheurde. Daar peddelden wij een paar dagen geleden in ons zelfgemaakte bootje…”