Naar de content

De geheime wetenschap van de Kerstman

Ivi van Keulen, CC 1.0.

Wist je dat de Kerstman sneller dan het geluid moet vliegen om alle cadeautjes op tijd te bezorgen? En dat de slee zweeft dankzij supermagneten? Onderzoeker Barry Fitzgerald van de TU Delft zocht uit welke wetenschappelijke inzichten de Kerstman gebruikt om van de kerstdagen een groot feest te maken. Hij schreef er het vermakelijke boek Secret Science of Santa Claus over.

De Ierse natuurkundige Barry Fitzgerald van de TU Delft.

Mike O'Grady, CC 1.0.

Als klein jochie zat het hoofd van Fitzgerald al vol met vragen over de Kerstman. Hoe snel zou de kindervriend vliegen? Hoe groot was zijn werkplaats? En hoe ging hij om met slecht weer? Zo goed en zo kwaad als het ging, beantwoorden zijn ouders de vragen. Zijn vader hield duiven en vertelde dat hij nog sneller en hoger vloog dan zijn vogels. Fitzgerald hoorde van zijn moeder dat de Kerstman een speciale paraplu had die hem beschermde tegen de regen.

Goed gevonden antwoorden, waar Fitzgerald toen genoegen mee nam. Maar nu hij wetenschapper is bij de TU Delft wil hij het nog beter weten. De in Ierland geboren natuurkundige schreef er het mooie en vermakelijke boek Secret Science of Santa Claus over. Daarin verklaart hij de daden van de Kerstman naar aanleiding van de laatste wetenschappelijke inzichten. Het boek is geschreven voor kinderen, maar net zo leuk voor volwassenen.

Supermagneet

Een van de grootste mysteries is hoe het toch kan dat de slee met rendieren door de lucht vliegt. Het komt door magie of speciaal voer, zeggen sommigen. Maar volgens Fitzgerald maakt de Kerstman slim gebruik van het aardmagnetisch veld. Onder de slee en de hoeven van de rendieren zitten namelijk speciale magneten. Deze stoten af ten opzichte van het aardmagnetisch veld en zorgen ervoor dat de Kerstman vliegt. Met een speciale knop regelt hij hoe hoog (aan) of laag (uit) hij vliegt. Dankzij de magneten navigeert hij behendig van huis naar huis.

De Kerstman liet zich hierbij duidelijk inspireren door de maglev-treinen, stelt Fitzgerald. Die vind je onder meer in Zuid-Korea, Japan en Duitsland. Ook die zweven boven de grond, al is dat slechts een paar centimeter. Hoe komt het dat de Kerstman dan honderden meters hoog kan vliegen? Hij is een superwetenschapper, stelt Fitzgerald. De Kerstman weet en kan net iets meer dan gewone onderzoekers. In zijn werkplaats en laboratorium presteert hij net iets beter dan wij. Zwevende dieren zagen we trouwens ook al eerder. Nobelprijswinnaar Andre Geim liet in 1997, toen hij bij de Radboud Universiteit Nijmegen werkte, al eens een kikker zweven dankzij een supermagneet.

Een Kerstman als superweterschapper is nodig ook. Want hij staat tijdens kerstavond voor een ongelooflijk lastige opdracht. Fitzgerald rekende uit dat Vadertje Kerst langs maar liefst 350 miljoen huizen vliegt. Per seconde doet hij zo’n drieduizend huishoudens aan. Het klinkt nog gekker als Fitzgerald uitrekent dat de gulle gever een topsnelheid moet halen van zestig miljoen meter per seconden. Zelfs een superwetenschapper krijgt het niet voor elkaar om zo hard te gaan en ook nog eens de cadeautjes af te leveren.

Teleporteren

Fitzgerald concludeert daarom dat de Kerstman hulp krijgt. Je kent vast wel de hulpkerstmannen in winkelcentra? Nou, die helpen de kindervriend met het afleveren van de cadeau’s, stelt Fitzgerald. Dat is een handige oplossing van de Ier. Want daardoor blijven de prestaties van de Kerstman (enigszins) geloofwaardig en levert hij nog steeds een ongekende prestatie.

Denk namelijk maar niet dat het met hulp een peulenschil is voor de gulle gever. Fitzgerald rekent voor wat de Kerstman moet doen in Limerick, waar de Ier werd geboren. Daar wonen bijna 100.000 mensen en staan 22.000 huizen. In totaal legt hij dan zo’n 750 tot 1000 kilometer af. Dat is niet eenvoudig, maar wel mogelijk, volgens de natuurkundige. Fitzgerald maakt de vergelijking met ultramarathonloper Dean Karnazes die al eens 560 kilometer liep in 80 uur. De Kerstman, die uiteraard nog meer kan, moet het dan ook lukken.

Overigens gaat de Kerstman niet alleen ontzettend snel omdat hij hard kan lopen en snel vliegt. Hij maakt ook handig gebruik van teleportatie. Is er een gebied waar weinig mensen wonen? Dan teleporteert hij snel een stuk verderop. Dankzij teleportatie komt hij ook je huis binnen. Hij reist op die manier vanaf het dak naar de kerstboom, waar hij zich op oriënteert. Ook dit is niet zomaar uit de lucht gegrepen. Fitzgerald maakt een vergelijking met onderzoek, waarbij het wetenschappers al lukte om informatie te teleporteren. Onder meer de TU Delft toonde dit al aan.

Verbeelding

Teleportatie is ook heel handig bij slecht weer, merkt Fitzgerald op. Zo gaat de kindervriend snel voorbij een onweerswolk. Maar in de bebouwde kom is dat niet handig, omdat hij bij alle huizen cadeau’s moet afleveren. Dan moet de Kerstman het doen met een speciaal regenscherm, dat hem en de cadeaus droog houdt. Daarin zit een mooie verwijzing naar Fitzgeralds moeder. Want zij vertelde hem als zesjarige al dat de Kerstman daar gebruik van maakte. Eigenlijk kun je dit boek lezen als een antwoord van de natuurkundige aan hemzelf als kleine jongen.

Het levert een ontzettend interessant boek op. Natuurlijk klinkt het hier en daar vergezocht, maar Fitzgerald gebruikt op een slimme manier het verhaal van de Kerstman om te laten zien hoe fascinerend wetenschappelijk onderzoek is. Een zwevende en teleporterende slee spreekt direct tot de verbeelding. De natuurkundige laat uitstekend zien dat de wetenschap zich met zulke wonderbaarlijke onderwerpen bezighoudt en hoopt dat meer kinderen zich daardoor interesseren voor onderzoek. Daar slaagt hij met vlag en wimpel voor.

Barry Fitzgerald, Secret Science of Santa Claus, BW Science, 295 pagina’s, 16,95 euro.

ReactiesReageer