De ijskappen in het Canadese poolgebied worden in hoog tempo kleiner. Aan het einde van deze eeuw zal bijna 20 procent van het ijs voorgoed verdwenen zijn.
De ijskappen in het Canadese poolgebied zullen de komende jaren in rap tempo kleiner worden. Dat schrijven meteorologen van de Universiteit Utrecht en het KNMI samen met een groep Amerikaanse collega’s in het vakblad Geophysical Research Letters. Aan het einde van deze eeuw is naar verwachting 18 procent van de Canadese ijskappen verdwenen; Dat staat gelijk aan een extra zeespiegelstijging van ongeveer 3,5 centimeter.
Smelt wint van sneeuwval
De ijskappen op de Canadese pooleilanden zijn de grootste ter wereld, na die van Groenland en Antarctica. Ze bestaan in totaal uit bijna 146.000 km2 aan ijs (dat is vier keer de oppervlakte van Nederland), verdeeld over 36.000 eilanden. Een paar maanden geleden werd al was vastgesteld dat ook de ijskappen op zowel Groenland als Antarctica in een hoog tempo aan het smelten zijn. Deze veroorzaken momenteel een zeespiegelstijging van ongeveer een millimeter per jaar.
In tegenstelling tot op Groenland en Antarctica vindt in het Canadese poolgebied weinig afkalving plaats. De ijskappen breken niet af om vervolgens in zee te verdwijnen, maar het ijs dat ze ´s zomers kwijtraken door afsmelting is simpelweg meer dan er ´s winters door sneeuwval en aanvriezing weer bij komt. En dat proces versnelt zich, concludeerden de onderzoekers uit satellietmetingen van de zwaartekracht, die van 2004 tot 2011 in het gebied gedaan werden.
De wetenschappers ontwikkelden een computermodel waarmee ze de invloed van het klimaat op het smelten en aangroeien van ijskappen konden berekenen, en testten het uit met meetgegevens over onder andere de temperatuur en de neerslag van de afgelopen 10 jaar. Toen het model de observaties in het gebied goed bleek te reconstrueren, trokken ze de gesimuleerde periode door naar de toekomst. Zelfs bij de aanname van een gematigd klimaatscenario zal het ijs steeds sneller verdwijnen, lieten de modellen zien.
Satellietbeeld van de ijskappen in het Canadese Poolgebied, zomer 2008.
NASA/GSFCOnomkeerbaar
Het afsmelten van de ijskappen is een onomkeerbaar proces, omdat het effect zichzelf versterkt. Het ijs en de sneeuw op de toendra, en ook het ijs in de zee om de eilanden heen, reflecteert namelijk veel zonlicht. Bij het verdwijnen van het ijs zal dit zonlicht geabsorbeerd worden door het land of de zee, waardoor de temperatuur nog verder oploopt.
Bij een wereldwijd gemiddelde temperatuurstijging van 3 graden kan dit mechanisme ervoor zorgen dat het op de Canadese pooleilanden maar liefst 8 graden warmer wordt.