De bijzondere tradities rondom de promotieceremonie

Tijdens je promotie doe je vier jaar lang allerlei experimenten om jouw onderzoek te onderbouwen. Aan het einde van je promotie heb je zoveel informatie verzameld, dat je er een boek, een ‘proefschrift’ van zo’n 200 pagina’s, over schrijft. Maar voordat je jezelf doctor mag noemen, moet je dit proefschrift eerst verdedigen tijdens een plechtigheid. Hoe gaat zo’n dag in zijn werking en wat komt er allemaal bij kijken? Dat lees je hieronder!

Paranimf

Begin dit jaar vroeg mijn collega, Milad, of ik één van zijn paranimfen wilde zijn. Ik was vereerd, en zei dus direct ja! Een paranimf is namelijk meestal een studiegenoot of goede vriend die dichtbij de promovendus staat. Maar wat moet ik dan eigenlijk doen als paranimf?

Vroeger werd de promovendus begeleid door twee paranimfen, die bereid waren om het proefschrift te verdedigen in het geval dat de promovendus hiertoe niet in staat was, of waarmee de promovendus kon overleggen indien nodig. Tegenwoordig hebben paranimfen eigenlijk alleen een ceremoniële functie, al zorgen ze er ook voor dat de promovendus goed in de watten wordt gelegd na het behalen van de doctorstitel. Oftewel: PARTY TIME!

Wachtkamertje vol ogen

Het is 15 juni, de dag van Milad zijn verdediging. Tijd om de laatste cadeaus in te pakken, maar ook mijzelf: als paranimf moet ik namelijk netjes gekleed verschijnen. Een uur voor de plechtigheid plaatsvindt, spreken we af voor het academiegebouw. We worden naar een kamertje begeleid, waar we tijdelijk verblijven tot de ceremonie begint. Nerveus kleedt Milad zich om en als zorgelijke moeders zetten wij zijn vlinderdas recht. En alsof je al niet zenuwachtig genoeg bent, is de ruimte ook nog eens volledig gevuld met schilderijen van hoogleraren en rectoren die op je neer kijken.

Net een toneelstuk

Eenmaal in de zaal aangekomen, buigen we ons naar links en rechts om de professoren te begroeten. Zodra de voorzitter de sessie opent, loopt Milad naar zijn stoel en mag hij gaan zitten. Pas daarna mag ik plaatsnemen. Nu wordt Milad een uur lang overhoord door de professoren (in het Engels). Zodra een professor zijn vraag aan Milad heeft voorgelegd, moet Milad zijn antwoord altijd beginnen met ‘Thank you for your question, very/highly learned opponent’.

Één voor één komt elke professor aan de beurt. Na 45 minuten gaan plots de deuren van de zaal open, en verschijnt de pedel. Hij tikt stevig met zijn staf op de vloer, en spreekt luidkeels de woorden ‘Hora Finita’: Het uur is geëindigd, de verdediging is voorbij.

De professoren staan op en lopen de zaal uit om tot een eindoordeel te komen, waarna wij weer naar ons ‘big brother is watching you’ wachtkamertje worden gebracht. Na een minuutje of tien worden we opnieuw, in sandwichformatie, naar de zaal gebracht. De voorzitter kondigt het eindoordeel aan: Je bent officieel geslaagd, en ik mag je als eerste feliciteren met je doctorstitel! In plaats van een hand te geven, biedt de voorzitter lachend zijn elleboog aan (we leven immers nog steeds in de coronatijd).