Naar de content

Colors of Math: mooie documentaire over hoe wiskundigen denken

Ekaterina Eremenko

Een documentaire over hoe het voelt om wiskundige te zijn. Of beter gezegd: hoe een wiskundige voelt.

In de eerste drie seconden van de film zien we een wiskundige in een bos. Hij probeert iets duidelijk te maken. Maar het lukt niet.

Vervolgens schiet de film naar een jonge, excentriek uitgedoste Fransman in een restaurant. Hij vertelt hoe wiskunde gaat: je hebt ingrediënten die je in je hoofd mengt en mengt en mengt, net zo lang totdat er – poef – een chemische reactie in je hoofd optreedt. Hij probeert om twee vergelijkingen met elkaar samen te brengen, om zo problemen uit de natuur- en scheikunde te kunnen brengen. ‘Dingen die niet bij elkaar passen, toch mengen totdat het lekker smaakt. Net als met kalfsvlees en vis.’ Zijn hele wiskundige werkt beschrijft hij aan de hand van smaak en andere culinaire metaforen.

Het is één van de zes beelden die de Russische Ekaterina Eremenko schetst in Colors of Math. Aan de hand van de zintuigen (smaak, geur, zicht, tast, gehoor en evenwicht) brengt ze zes gerenommeerde wiskundigen zover om begrijpelijk te praten over hun bezigheden.

SPAFF

De film werd vertoond tijdens de tweede editite van SPAFF, het filmfestival op het Science Park van Amsterdam. In het Centrum voor Wiskunde en Informatica geeft Gerard Alberts een korte introductie. Hij heeft nog nooit een film gezien die zo op de huid zit van wiskundigen – ze zo nauwkeurig volgt in hun natuurlijke omgeving.

Stills uit de film. Van links naar rechts: de onbegrijpelijke Rus, de excentrieke Fransman, De Amerikaan die geur bekijkt en de zeepbellenmaker

Ekaterina Eremenko

Dat komt volgens hem doordat Eremenko zelf ooit wiskundige was. Tijdens de Russische Glasnost-hervormingen was zij onderdeel van een eliteklas van wiskundigen die het zouden moeten gaan maken. Daar is nooit veel van terechtgekomen. Maar het zorgt er wel voor dat ze als geen ander wiskundigen snapt.

Juist daardoor is Colors of Math een mooie documentaire. Het is lang niet altijd begrijpelijk wat de wiskundigen precies doen. Maar het is wel duidelijk waaróm ze het doen en hoe ze het doen. Wiskunde is een taal om het universum te begrijpen, vertelt de film ons aan het begin. En elk van de wiskundigen blijkt op een totaal andere manier te kijken naar het vakgebied.

De Franse wiskunde probeert zijn probleem uit te leggen op het schoolbord

Ekaterina Eremenko

Mijnwerkers

‘Je hebt hardlopers die heel snel en explosief zijn. Zo werken de hersenen van sommige wiskundigen ook. En je hebt mijnwerkers, die graven en graven tot ze op iets waardevols stuiten. Ik ben meer zoals die laatste soort,’ vertelt een Russische wiskundige terwijl hij met ingewikkeld gebogen koperbuisjes zeepbellen maakt. Om te illustreren hoe een minimaal oppervlak ontstaat.

Ze laten allemaal zien hoe wiskunde overal om ons heen is, én hoe simpele alledaagse objecten enorm ingeikkelde concepten duidelijk kunnen maken. Allemaal, behalve de man uit het begin, die aan het einde terugkomt. Zijn ideeën zijn zo nieuw, zo vervreemdend. Het lukt hem gewoon niet om een metafoor te vinden, iets in de natuur, waarmee hij uit de voeten kan. Soms is wiskunde misschien tóch te ingewikkeld om het brein op juiste wijze te verlaten.

SPAFF is nog tot aanstaande zondag bezig op het Science Park Amsterdam. Meer informatie is hier te vinden.

De trailer van Colors of Math: http://www.youtube.com/watch?v=f7p5PdN-vbE

ReactiesReageer