Naar de content

'Als het natuurlijk is, is het goed voor je'

Op zoek naar de 25 grootse misvattingen in de biologie

YouTube via CC0

De 21ste eeuw is uitgeroepen tot de Eeuw van de Biologie, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat er bij de meeste mensen nog de nodige hardnekkige misvattingen heersen over biologische concepten en begrippen. In de aanloop naar de Week van de Biologie van 1 t/m 7 oktober gaan Bionieuws en NEMO Kennislink op zoek naar de 25 grootste misvattingen in de biologie.

Hieronder vind je alvast vijf veel voorkomende misvattingen uitgelegd. Help mee nog meer misvattingen boven tafel te krijgen en Nederland een beetje ‘biowijzer’ te maken.

‘Homoseksualiteit komt in de natuur niet voor.’

Docent biologie Bastiaan Kikkert van het Veenlanden College in Mijdrecht: ‘Elke keer weer ben ik verbaasd, wanneer ik leerlingen hoor zeggen dat homoseksualiteit alleen voorkomt bij mensen en dat het onnatuurlijk is. Onderzoek heeft al lang aangetoond dat homoseksualiteit en andere vormen van seksualiteit juist vrij algemeen voorkomen in de dierenwereld, bij zowel gewervelde als ongewervelde dieren. Er zijn tevens dieren die biseksueel of hermafrodiet zijn en ook transgenders zijn in de natuur niet vreemd. Het driebandanemoon- of clownvisje – hoofdrolspeler in de film Nemo – kan, zodra de omstandigheden daarom vragen, veranderen van geslacht. Onnatuurlijk is het in ieder geval niet.’

Pixabay, Gerd Altmann via CC0

‘Eigenschappen evolueren omdat ze ‘goed voor de soort’ zijn.’

Evolutiebioloog Martine Maan (RUG): ‘Het is een wijdverbreid misverstand, dat ik tot mijn frustratie regelmatig tegenkom – in de krant, op de radio en in gesprekken met niet-biologen. Sterker nog, zelfs gediplomeerd biologen maken deze fout soms. Men denkt dat eigenschappen die het voortbestaan van een soort ten goede komen, ondanks de kosten voor de drager, door natuurlijke selectie worden behouden en zelfs verspreid. Zo werkt evolutie vrijwel nooit. De eigenschap om goede dingen voor de soort te doen, ten koste van het eigen succes, staat haar eigen handhaving in de weg. Het omgekeerde komt wèl voor: the tragedy of the commons.’

‘Vrouwen bevallen door hun plasbuis.’

Anna de Vries, biologiedocent CSG Liudger in Drachten: ‘Ieder jaar verbaast het mij opnieuw wanneer leerlingen van nota bene de bovenbouw vragen hoe het kan dat een baby door de plasbuis of anus ter wereld komt. Het zijn overigens meestal jongens die denken dat vrouwen net als zij twee en niet drie uitgangen hebben. Alhoewel het in de onderbouw allemaal prima en helder is uitgelegd, blijft het blijkbaar niet hangen. Vermoedelijk heeft de misvatting te maken met de vage uitleg die ze van hun ouders meekrijgen, bijvoorbeeld dat kinderen worden “uitgepoept”. Er ligt toch nog vaak een taboe op dit soort onderwerpen, maar je kunt het beestje toch maar beter bij zijn naam noemen.’

‘Het immuunsysteem van baby’s is onrijp.’

Rijksvaccinatieprogramma-manager Hans van Vliet van het RIVM: ‘Fruit is onrijp; het immuunsysteem van pasgeborenen is in ontwikkeling, maar kan de buitenwereld gewoon aan. Toch stellen sommige jonge ouders vaccinatie uit, omdat het immuunsysteem van de baby al die prikken niet zou aankunnen. Dat is niet waar. Wel is het immuunsysteem van baby’s in een andere fase van ontwikkeling: een deel werkt op een lager pitje, omdat het tijdens de zwangerschap niet de moeder mag afstoten. Met onrijpheid heeft dat niets te maken, een immuunsysteem ontwikkelt zich een leven lang. Bovendien is uitstel van vaccinatie onverstandig, bijvoorbeeld in het geval van kinkhoest. Daar reageren baby’s veel heftiger op dan iets oudere kinderen.’

Een baby wordt geïnjecteerd met een injectiespuit.
pixnio, Amanda Mills, USCDCP, CC0

‘Meestoken van hout in energiecentrales bevordert de duurzaamheid.’

Ecoloog Louise Vet, directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW): ‘Deze hardnekkige misvatting blijft maar rondzingen omdat politiek zo zwaar is ingezet op de bijstook van biomassa om klimaatdoelstellingen te halen. De bijstook betreft echter vooral houtsnippers, waarvoor ze in Amerika massaal bossen kappen. Hoe je het ook wendt of keert: meestoken van hout is geen effectieve manier om de uitstoot van broeikasgas te verlagen. Verbranden van hout levert zelfs meer CO2 dan verbranden van kolen of gas. En zelfs als je voor iedere gekapte boom inderdaad een nieuwe aanplant, dan nog moet je jarenlang wachten tot die CO2 is opgenomen. Laten we dus vooral inzetten op energiebesparing en directe manieren om zonlicht te gebruiken voor energie.’

ReactiesReageer